Παίζουν λύρες, πανδουρίδες, βάρβιτους, πολύχορδα, αυλούς, σάλπιγγες και κρουστά και αναβιώνουν ήχους αρχαϊκούς που έμειναν αναλλοίωτοι στο πέρασμα των αιώνων για να μεταφέρουν ως τις μέρες μας την, κατά τους προγόνους μας, φιλοσοφική αντίληψη του κόσμου, έτσι όπως αυτή αποτυπώνεται στην αρχαία μουσική.

Ο λόγος για το σύνολο αρχαιοελληνικής μουσικής "Ορφεία Αρμονία" (orpheiaarmonia.wordpress.com) που δημιουργήθηκε πριν από μερικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη δίνοντας "σάρκα και οστά" στο όραμα του καθηγητή ογκολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αριστοτέλη Βρίτσιου και του μουσικού της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Δημήτρη Δελφινόπουλου.

Το εγχείρημα της "Ορφείας Αρμονίας" είναι καθόλα πρωτότυπο, αφού, όπως εξηγεί ο κ. Δελφινόπουλος, πολυμελή σχήματα αυτού του είδους δεν υπάρχουν.

"Υπάρχουν αξιολογότατες προσπάθειες σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά κυρίως από ένα, δύο ή τρία όργανα. Υπάρχουν και κάποια πολυμελή σχήματα στο εξωτερικό, αλλά κυρίως στο πεδίο των χορωδών. Η ποικιλομορφία που παρουσιάζουμε εμείς στα όργανα και η πληθώρα των διαφορετικών ακουσμάτων, θα έλεγα ότι είναι μοναδική παγκοσμίως", σημειώνει.



Επαγγελματίες μουσικοί με διαφορετικές καταβολές -με κλασική ή παραδοσιακή Παιδεία ή ακόμη και ρεμπέτικη- βρέθηκαν υπό τη σκέπη ενός κοινού μουσικού συνόλου, "παντρεύοντας" αυτά τα διαφορετικά μουσικά είδη "για να φτιάξουν τη μήτρα όλων των μουσικών που είναι η αρχαία", όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Δελφινόπουλος.

Η πολυμελής ορχήστρα χρησιμοποιεί όργανα κατασκευασμένα από ειδικούς οργανοποιούς, που προχώρησαν στη μελέτη των οργάνων της αρχαιότητας μέσα από αγγεία, μελέτες της εποχής και άλλες σχετικές πηγές κι ερμηνεύει σωζόμενα μουσικά αποσπάσματα.



Πλαισιώνεται δε από ηθοποιούς που απαγγέλλουν διάφορα κείμενα -είτε του Αριστοτέλους είτε Ορφικά ή από ποιητές που δεν είναι τόσο γνωστοί- υπό τη μουσική υπόκρουση νέων αρχαιότροπων συνθέσεων ώστε να δίνεται ένα ύφος δραματουργικό (κάτι σαν αρχαίο θέατρο).

Το αντιπροσωπευτικότερο όργανο είναι η λύρα, "το εθνικό όργανο της αρχαίας Ελλάδας, το όργανο της εκπαίδευσης, που δεν έχει δοξάρι και μοιάζει με μικρή άρπα", εξηγεί ο κ. Δελφινόπουλος.



Υπάρχει, επίσης, η αρχαία κιθάρα, το όργανο των διαγωνισμών, το τρίγωνο, η σαμβύκη, η φόρμιγξ (το όργανο των επών, καθώς αναφέρεται στην Ιλιάδα ότι ο Αχιλλέας άκουγε μετά τη μάχη τον ήχο του και ηρεμούσε), η πηκτίς, η βάρβιτος (μεγάλη λύρα, το μπάσο της αρχαιότητας), η πανδουρίδα (πρόγονος του λαούτου), ο φώτιγξ ή πλαγίαυλος, ο δίαυλος, η σάλπιγξ, ο πολυκάλαμος, κύμβαλα, κρόταλα, τύμπανο και σείστρο.



Στις συναυλίες της, η "Ορφεία Αρμονία" αναφέρεται σε μία ιστορική πορεία της αρχαίας μουσικής αναδεικνύοντάς την μέσα από μουσικά αποσπάσματα που έχουν φτάσει έως τις μέρες μας. Μεταξύ αυτών το α΄ στάσιμο από την τραγωδία "Ορέστης" του Ευριπίδη, που συνετέθη γύρω στο 408 π.Χ. και βρέθηκε το 1892 σ΄ έναν πάπυρο Rainer. Τοποθετείται δε γύρω στο 200 π.Χ.

Επίσης, Δελφικοί και Ορφικοί ύμνοι, ο Επιτάφιος του Σεικίλου, που βρέθηκε χαραγμένος σε επιτύμβια στήλη στο Αϊδίνιο, δίπλα στις αρχαίες Τράλλεις της Μικράς Ασίας και οι στίχοι του προτρέπουν τη χαρά στην τόσο σύντομη ζωή -"… Να ξεφαντώνεις όσο ζεις / για τίποτα κατάβαθα να μη λυπάσαι / προσωρινή είναι η ζωή / ο χρόνος δικαιωματικά τη λήξη της γυρεύει"- ο Ύμνος στον Ήλιο και δύο ακόμη ύμνοι, ένας στη Μούσα Καλλιόπη κι ένας στη Νέμεση, που αποδίδονται στον Μεσομήδη τον Κρήτα, κλπ.

Το μουσικό σύνολο πρωτοεμφανίστηκε την 1η Μαΐου του 2007, στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, στο Α΄ Παγκόσμιο Συνέδριο Μηχανικής. Έκτοτε "μετρά" περίπου 40 συναυλίες στην Ελλάδα και συμμετοχές σε διάφορες εκδηλώσεις - μεταξύ αυτών στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και αρχαιολογικούς χώρους, όπως αυτός των Λειβήθρων, γενέτειρας του Ορφέα, στο Μουσείο Μπενάκη (σε σύμπραξη με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών), στο Δίον, στο φεστιβάλ "ΚΟΘ Underground", στα Στάγειρα, στο Άλσος Αριστοτέλους, στις εκδηλώσεις "Διονύσου Λόγος" στη Μαρώνεια της Κομοτηνής κα.



Η "Ορφεία Αρμονία" έχει συνεργαστεί και με διάφορους Δήμους (Θεσσαλονίκης, Αριστοτέλους κ.ά.), σταθμούς τοπικής και πανελλαδικής εμβέλειας κι έχει κάνει παρουσιάσεις σε σχολεία μεταφέροντας μια θεωρητική, πολύ πιο εκλαϊκευμένη, εικόνα της αρχαίας μουσικής στους μαθητές.

Όσο για το κοινό που παρακολουθεί τέτοιου είδους συναυλίες; "Πολλοί μας πλησιάζουν από καχυποψία -μήπως πρόκειται για κάποια υποκειμενική προσέγγιση του θέματος- κι αυτοί κατά κανόνα αλλάζουν. Υπάρχουν αυτοί που έρχονται από περιέργεια και -φυσικά- μουσικολόγοι, ιστορικοί, φιλόλογοι που 'αγκαλιάζουν' με θέρμη αυτή την προσπάθεια", εξηγεί ο κ. Δελφινόπουλος.

Αποκαλύπτει δε κι ένα "παράπονό" του: πως ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει αρχαία μουσική.

"Ένας Γάλλος συγγραφέας, ο Ανρί - Ιρενέ Μαρού, είχε πει πως, γενικά, προσεγγίζοντας την αρχαιότητα έχουμε ένα λάθος προοπτικής. Οι Έλληνες ήθελαν να είναι πρωτίστως μουσικοί. Ο χαρακτήρας της Παιδείας τους ήταν μουσικός προτού γίνει γνωσιοθεωρητικός. Η σκέψη τους ήταν μουσική προτού γίνει πλαστική και λογοτεχνική", σημειώνει ο κ. Δελφινόπουλος.

Παραφράζοντας δε, τον Κωστή Παλαμά που είχε πει ότι "η αρχαία ψυχή ζει μέσα μας αθέλητα κρυμμένη", τονίζει, κλείνοντας, πως "... η αρχαία μουσική ζει μέσα μας αθέλητα κρυμμένη".

Δείτε το βίντεο:



Πηγή: ΑΜΠΕ