Σκέψεις για τροποποίηση του νόμου που προέβλεπε οριζόντια διαγραφή, ώστε να εξαιρεθούν όσοι και όσες χρωστούν λίγα μαθήματα για την αποφοίτηση - Στο ίδιο μήκος κύματος και η τελευταία σύνοδος πρυτάνεων ΑΕΙ

Σε περίοδο δε κατά την οποία ο «χάρτης» της ανώτατης εκπαίδευσης χαράσσεται εκ νέου και τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας αναζητούν τη νέα τους ταυτότητα, η διόρθωση τυχόν αστοχιών ή παραλείψεων του σχετικού νόμου μοιάζει με μια πολιτική επιλογή που θα οδηγήσει σε… ασφαλή λιμάνια.

Οι «αιώνιοι» φοιτητές και φοιτήτριες στη χώρα μας φαίνεται ότι συνολικά προσεγγίζουν τον αριθμό των 340.000 ατόμων, τα 2/3 εκ των οποίων είναι άτομα που είναι ανενεργά και δεν έχουν δηλώσει μαθήματα ή εμφανιστεί στα μαθήματά τους εδώ και χρόνια.

Το υπόλοιπο 1/3 ωστόσο αποτελούν άτομα που έχουν κρατήσει επαφή με τα πανεπιστήμιά τους, κατά καιρούς δηλώνουν μαθήματα ή διατηρούν εκπαιδευτικούς δεσμούς με τα τμήματά τους αλλά για διαφορετικούς λόγους αδυνατούν να τελειώσουν τις σπουδές τους.

Τέλος, ένα 10% του αρχικού αριθμού είναι φοιτητές και φοιτήτριες που βρίσκονται κοντά στο πτυχίο τους αλλά παρά την πάροδο των χρόνων δεν έχουν καταφέρει να το πάρουν. Στην κατηγορία αυτήν εντάσσονται νέοι και νέες που έχουν ενεργή σχέση με το πανεπιστήμιό τους.

Παράθυρο αλλαγών

Η σχετική ρύθμιση του νόμου που ψηφίστηκε το 2022 αφορά την οριζόντια διαγραφή όλων των «αιωνίων» φοιτητών και φοιτητριών που δεν πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις, και αυτό αναμένεται να γίνει τον Αύγουστο της φετινής χρονιάς. Σε αυτήν μελετώνται τώρα τροποποιήσεις στην αρχική διατύπωση των σχετικών άρθρων ώστε να εκτονωθεί η ένταση στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης και να ενισχυθεί το συναίσθημα κοινωνικής ευαισθησίας και δικαιοσύνης. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αλλαγές που μελετώνται είναι οι παρακάτω:

Να δοθεί παράταση ενός χρονικού διαστήματος (πιθανότατα ένας χρόνος) πριν από την οριστική διαγραφή σε όσους ανήκουν στην κατηγορία των νέων που «χρωστούν» λίγα μαθήματα για να πάρουν το πτυχίο τους ώστε να τους δοθεί μια τελευταία ευκαιρία να προσέλθουν για εξετάσεις.

Σε όσους τελικά διαγραφούν και δεν ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που έχουν εγκαταλείψει τελείως επί σειρά ετών το πανεπιστήμιο αλλά διατηρούν μια σχέση με αυτό, να δοθεί η ευκαιρία να μπορέσουν να επαναεισαχθούν σε άλλα τμήματα του ανώτατου Ιδρύματος στο οποίο φοιτούσαν (εκτός βεβαίως του τμήματος από το οποίο διεγράφησαν).

Κι αυτό θα είναι εφικτό να γίνει με τη διαδικασία των κατατακτηρίων εξετάσεων. Σε αυτή τη λογική άλλωστε και το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε στην τελευταία σύνοδο πρυτάνεων ότι αυξάνεται ο αριθμός του ποσοστού θέσεων επί του αριθμού των εισακτέων για τους δικαιούχους κατατακτηρίων εξετάσεων στα τμήματά τους κατά 30%.

Ελληνική ιδιαιτερότητα

Το βέβαιο πάντως είναι ότι το θέμα των «αιωνίων» φοιτητών και φοιτητριών αποτελεί μια ελληνική ιδιαιτερότητα που δεν εμφανίζεται σε άλλα πανεπιστήμια του κόσμου, κάτι άλλωστε που δεν επιτρέπει να εξαχθούν και ασφαλή συμπεράσματα για τα θέματα υποδομών ή χρηματοδότησής τους. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια παθογένεια του συστήματος που είναι δεδομένο ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Σύμφωνα με τον νόμο 4957/2022 που προβλέπει την υποχρεωτική διαγραφή από τα μητρώα των πανεπιστημίων όσων το έχουν υπερβεί, το ανώτατο όριο φοίτησης ανέρχεται σε επιπλέον δύο χρόνια για τμήματα τετραετούς φοίτησης και σε έως τρία χρόνια για προπτυχιακά προγράμματα σπουδών διάρκειας πέντε και έξι ετών.

Για τα παραπάνω, η τελευταία σύνοδος πρυτάνεων ΑΕΙ εξέφρασε την ανησυχία της για τις συνέπειες από την εφαρμογή της διάταξης περί οριζόντιας διαγραφής φοιτητών και φοιτητριών, αναφέροντας ότι «δεν μπορεί να παραγνωριστεί η κρίσιμη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε εκείνους που είναι ανενεργοί και σε εκείνους που αγωνίζονται για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους». Τα μέλη της πρότειναν έτσι να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες και να αντιμετωπιστεί το σοβαρό αυτό ζήτημα με κοινωνική ευαισθησία.

Η πρόταση του ΕΚΠΑ

Από την πλευρά του το Πανεπιστήμιο Αθηνών εξέτασε το θέμα της επικείμενης εφαρμογής του νόμου για τους «αιώνιους» φοιτητές το καλοκαίρι, με τα μέλη της Συγκλήτου του να προτείνουν συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση, η οποία προβλέπει την κατ’ εξαίρεσιν μη διαγραφή των φοιτητών και την αξιολόγηση της αίτησης κάθε φοιτητή από τα αρμόδια όργανα του Ιδρύματος.

Συγκεκριμένα, η Σύγκλητος του Ιδρύματος πρότεινε «διεύρυνση της δυνατότητας της κατ’ εξαίρεση υπέρβασης της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης για λόγους ανωτέρας βίας ή αιτιολογημένης αδυναμίας υποβολής δήλωσης μαθημάτων ή συμμετοχής στις εξετάσεις». Αλλωστε, όπως ανέφερε η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ «οι φοιτητές που έχουν υπερβεί τον χρόνο φοίτησης (ν+2 έτη) δεν απολαμβάνουν των προνομίων και των διευκολύνσεων (δωρεάν παροχή συγγραμμάτων, δωρεάν σίτιση, στέγαση, μειωμένο εισιτήριο κ.λπ.) και δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον προϋπολογισμό του ΑΕΙ ή του κράτους».