Επειδή η ιστορία με άλλους πρωταγωνιστές επαναλαμβάνεται ως φάρσα επαναφέρω στη μνήμη των φίλων μου ένα - πρό 5ετίας κείμενο που γράφτηκε με αφορμή μια δήλωση ότι η κυβέρνηση 90-93 "έχασε" γιατί ήταν "μπροστά από την εποχή της".

Μπροστά από την εποχή της;

Την 8ετία 1955 – 1963 η Ελλάδα είχε πραγματοποιήσει ένα οικονομικό θαύμα, επιτυγχάνοντας τον 2^ο παγκοσμίως μετά την Ιαπωνία ρυθμό ανάπτυξης.

Αν ο αναμορφωτής της χώρας Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε αφεθεί να συνεχίσει το έργο του, η πορεία της χώρας θα ήταν τελείως διαφορετική και σήμερα θα ήταν πραγματική πρωτοπορία στην Ευρώπη και στον κόσμο. Όμως, μετά της εκλογές του 1961, ετερόκλητες φιλοδοξίες και συμφέροντα οδήγησαν στην σύμπτυξη μετώπου, το οποίο 2,5 χρόνια μετά τις εκλογές του 1961 (29/10), στις οποίες η Ε.Ρ.Ε. είχε λάβει το συντριπτικό ποσοστό του 51% οδήγησε τον Καραμανλή σε παραίτηση με το αίτημα των νέων εκλογών, το οποίο αρνήθηκε να ικανοποιήσει το Παλάτι μεταθέτοντας τις εκλογές κατά 6 κρίσιμους μήνες. Οι πρωτεργάτες και οι αρχιστράτηγοι του «ανένδοτου», πρωταγωνιστές ενός πρώιμου αλλά το ίδιο βίαιου και ανεύθυνου λαϊκισμού, τους οποίους συνένωσε το πάθος της εξουσίας, ιδεολογήματα και κοινά συμφέροντα, εμφανή και υπόγεια, έχουν βασική ευθύνη, γιατί δεν άφησαν μια διακυβέρνηση, η οποία ήταν πραγματικά μπροστά από την εποχή της, να προχωρήσει και να ολοκληρώσει ομαλά το έργο της μέχρι τις επόμενες εκλογές.

Είναι αλήθεια ότι για την διεξαγωγή του «ανένδοτου» υπήρξαν προσχήματα τα οποία όμως, τόσο η ιστορία των 20 ετών που είχαν προηγηθεί και η δράση των πρωταγωνιστών της εποχής σε αυτό το διάστημα, όσο και η ανάλυση των εκλογών από το 1950 μέχρι το 1963 δείχνουν ότι δεν ήταν η αιτία αλλά απλώς η αφορμή για να υπηρετηθούν άλλοι σκοποί.

Όμως, έστω και με αυτό το μακρύ εισαγωγικό σημείωμα, αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η ιστορία δεν γράφεται με εικασίες αλλά με γεγονότα. Και τα γεγονότα δείχνουν ότι αυτά που συνέβησαν πριν από 20 χρόνια δεν προσφέρονται για αγιοποιήσεις. Πέρα από τις όποιες ευθύνες προσώπων, αυτό που μετράει είναι η επιτυχία ή όχι των χειρισμών αυτού που έχει κάθε φορά την ευθύνη και κρατάει το τιμόνι της χώρας στα χέρια του. Είναι γεγονός ότι ακόμα και αν δεν είχε συμβεί το - από κάθε άποψη απαράδεκτο - γεγονός της αποχώρησης των Στεφανόπουλου και Συμπιλίδη η κυβέρνηση θα είχε χάσει στις εκλογές του Απριλίου του 1994. Αυτό δείχνουν τα ποσοστά του 47% που έλαβε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και το 39% της Ν.Δ. στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1993. Η κυβέρνηση λοιπόν ηττήθηκε από τον Α.Π. και την Αριστερά και αν δεν ολοκλήρωσε το όποιο πρόγραμμα είχε, αυτόοφείλεται κυρίως σε σημαντικά λάθη στρατηγικής και όχι στην εκ των έσω υπονόμευση, πραγματική ή κατά φαντασίαν, αφού για να ολοκληρωθεί το όποιο σημαντικό πρόγραμμα ασφαλώς απαιτούνταν και οεπιπλέον χρόνος μιας νέας εκλογικής νίκης, η οποία από πουθενά δεν προκύπτει ότι θα είχε υπάρξει.

Το τεράστιο λάθος στρατηγικής, από την πλευρά της Ν.Δ. και της ηγεσίας της, ήταν ότι, διεκδίκησε την εξουσία όχι βασιζόμενη κυρίως στην ιδεολογία και την ιστορία της παράταξης, δημιουργώντας ένα ιδεολογικό μέτωπο αλλά σε επίπεδο προσώπων. Έτσι, αυτό που έγινε το 1989 είναι ότι επικεντρώθηκε η μάχη στο πρόσωπο του Α.Π. αντί να επικεντρωθεί στην ιδεολογία - πολιτική και στα αποτελέσματα μιας διαχείρισης που προέκυψε ως συνέπειά τους. Αυτό που είχε χρεοκοπήσει το 1989 δεν ήταν κυρίως ένα πρόσωπο και η όποια αυλή του. Είχε χρεοκοπήσει το σοσιαλιστικό πείραμα σε όλα τα επίπεδα, το οικονομικό, το κοινωνικό, το κρατικό (αποδόμηση του κράτους) και το ηθικό. Υπήρξε μάλιστα, την ίδια χρονική περίοδο, η ευτυχής συγκυρία της κατάρρευσης του Ανατολικού μπλοκ που δημιούργησε σοκ στον κόσμο της Αριστεράς και συντριπτικό πλεονέκτημα στη φιλελεύθερη παράταξη.

Με την αναγωγή ενός αγώνα, που όφειλε να είναι ιδεολογικός, σε επίπεδο προσωπικό η Ν.Δ. αυτοπαγιδεύθηκε κατ’ αρχήν στην συνεργασία με την Αριστερά και στη συνέχεια μοιραία στην οικουμενική κυβέρνηση ξεπλένοντας στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ το Σοσιαλιστικό εγχείρημα και βεβαίως την ανευθυνότητα και τον αμοραλισμό του Α.Π..

Πέρα λοιπόν από τα επιμέρους λάθη και τις διαφωνίες σε επίπεδο στρατηγικής, τακτικής ή επιλογών, αυτό που έχει σημασία είναι η κυριαρχία του ηγέτη πολιτικά και σε επίπεδο κοινής γνώμης. Για παράδειγμα το 1958 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, μετά την αποχώρηση των Ράλλη Παπαληγούρα και 13 ακόμα βουλευτών, σε μια κατ’ εκτίμηση προσπάθεια ανατροπής του, παραιτείται και προσφεύγει σε εκλογές τις οποίες κερδίζει πανηγυρικά αποδεικνύοντας την πολιτική του κυριαρχία. Είναι βέβαιο ότι το ίδιο θα είχε συμβεί και το 1963, αν οι εκλογές είχαν γίνει αμέσως μετά την παραίτηση του, όπως είχε ζητήσει και όφειλε να κάνει το παλάτι και δεν μεσολαβούσε η κυβέρνηση Πιπινέλη. Ας μείνουμε όμως στην περίοδο 1984 – 1993. Από διάφορες πλευρές πολλά μπορούν να υποστηριχθούν για τα αίτια της αδυναμίας της παράταξης να υπερισχύσει του από κάθε πλευρά αποτυχημένου περάσματος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. από την εξουσία. Κάποιοι θα επικαλεσθούν τις αποχωρήσεις, τις διαγραφές ή «αποστρατείες» ιστορικών στελεχών της παράταξης μέχρι το 1989. Άλλοι θα μιλήσουν για τις αντιφατικές πλευρές πολιτικών που ασκήθηκαν κατά την περίοδο της διακυβέρνησης 90-93. Άλλοι για τις διαφωνίες που, ωστόσο με εξαίρεση την περίπτωση Στεφανόπουλου – Συμπιλίδη, σε καμία περίπτωση δεν ξεπέρασαν τα φυσιολογικά όρια ενδοκυβερνητικών ή εσωκομματικών διαφωνιών που υφίσταντο και θα υφίστανται πάντοτε σε όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς.

Αυτό που απομένει λοιπόν είναι η ήττα της παράταξης σε ιδεολογικό επίπεδο σε μια εποχή που παγκοσμίως η αντίπαλη ιδεολογία «δεν ήξερε που να κρυφτεί». Και με αυτό το δεδομένο αποτελεί ίσως μοναδικό κατόρθωμα ότι καταφέραμε να αναστήσουμε τον «πολιτικά νεκρό» Α.Π. και να συντηρήσουμε τον σοσιαλιστικό μύθο.

Προσεγγίζοντας από αυτή τη σκοπιά τα γεγονότα της περιόδου 90 – 93, αυτό που συμπεραίνουμε είναι ότι σε μια περίοδο που η χώρα ήταν σε κρίσιμο σταυροδρόμι λόγω της ανεκδιήγητης δεκαετίας που είχε προηγηθεί, αν και η παράταξη είχε όλα τα ατού με το μέρος της ιδεολογικά, πολιτικά, ηθικά, η Ν.Δ. δενκατάφερε να κυριαρχήσει. Και γι’ αυτό την ευθύνη την έχει ασφαλώς η ηγεσία εκείνης της περιόδου.

5-3-2013