Please wait...Άρθρα & Απόψεις (1185)
Πέμπτη, 24 Ιουνίου 2021 00:40
Αποσπάσεις Εκπαιδευτικών στo ΥΠΑΙΘ (Κεντρική Υπηρεσία)
Γράφτηκε από Super User
Κατηγορία
Εκπαιδευτικά Νέα
Εκλογική πασιέντσα.Δεν έχουν συμπληρωθεί ακόμα 10(!!!) μήνες από τις βουλευτικές εκλογές. Οι πολίτες έδωσαν άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην Ν.Δ. και τον Μητσοτάκη. Η γενικότερη σύνθεση του κοινοβουλίου εξασφαλίζει στον Πρωθυπουργό πολιτική σταθερότητα απαλλάσσοντας τον από τις ανασφάλειες προηγούμενων κυβερνήσεων. Αυτό το δεδομένο θα έπρεπε να αποτρέπει κάθε συζήτηση για πρόωρες εκλογές. Ιδιαίτερα τώρα, τους προσεχείς μήνες. Εκτός εάν αλλάξουν δραματικά τα δεδομένα, προς το παρόν, καμία λογική ανάλυση δεν υποδεικνύει κάτι τέτοιο.
Προξενεί, λοιπόν, κατάπληξη το γεγονός ότι εμφανίζονται με αυξανόμενη ένταση σενάρια για πρόωρες εκλογές. Τα δημοσιεύματα του τύπου πληθαίνουν και οι σχετικές συζητήσεις διεξάγονται στα «πολιτικά σαλόνια». Όμως, η κρίση της πανδημίας και οι επακόλουθες οικονομικές δυσκολίες, δεν δικαιολογούν την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Ο Πρωθυπουργός έχει την εξουσιοδότηση και την άνεση να κυβερνήσει τη χώρα απρόσκοπτα για τα επόμενα χρόνια. Οι συνηθισμένες «αντίρροπες» δυνάμεις που, στο παρελθόν, εμπόδιζαν το κυβερνητικό έργο είναι εξουθενωμένες και ανίκανες να προκαλέσουν σημαντική κοινωνική αναταραχή. Ας δούμε συγκεκριμένα τα δεδομένα.
Η άνετη κυβερνητική πλειοψηφία εξασφαλίζει σταθερότητα και σιγουριά. Δεν υπάρχει καμία σχέση με τις ισχνές πλειοψηφίες της Ν.Δ. του 1993 και του 2009 που απειλούσαν την σταθερότητα των κυβερνήσεων. Η κοινοβουλευτική ομάδα σήμερα είναι απόλυτα συσπειρωμένη και ο αριθμός των 158 βουλευτών εξασφαλίζει στον Πρωθυπουργό άνεση επιλογών και αποφάσεων. Το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον δεν επιτρέπει αμφισβητήσεις και διαφοροποιήσεις. Ιδιαίτερα μετά την αποτελεσματική διαχείριση των τελευταίων κρίσεων(Έβρος, πανδημία).
Στο παρελθόν, κινητήρια δύναμη της αμφισβήτησης ήταν η ισχυρή αξιωματική αντιπολίτευση. Αντιπολίτευση η οποία στηριζόταν ουσιαστικά στην επιρροή που ασκούσε στα συνδικάτα και στην αμέριστη στήριξη των ΜΜΕ. Μετά τις εκλογές του 2007 η ισχύς του ΠΑΣΟΚ δεν οφειλόταν στους βουλευτές του αλλά στο γεγονός ότι ήλεγχε τα συνδικάτα. Ο Παπανδρέου διαδήλωνε περιβαλλόμενος από τους προέδρους ΑΔΕΔΥ, ΓΕΣΕΕ και ομοσπονδιών. Με την συμπαράταξη και του Συνασπισμού/ΣΥΡΙΖΑ δημιουργούσε κοινωνική αναστάτωση για «ψύλλου πήδημα». Είτε επρόκειτο για ιδιωτικοποιήσεις στρατηγικής σημασίας(ΟΤΕ, Ολυμπιακής, ΟΛΠ, κ.λπ.), είτε για επενδύσεις καθοριστικές για την χώρα(αγωγοί πετρελαίου, φυσικού αερίου), είτε για το σχετικό συμμάζεμα του ασφαλιστικού(Μάρτιος 2008), είτε για δευτερεύουσες κινητοποιήσεις και μπλόκα(αγρότες κ.λπ.) το ΠΑΣΟΚ πρωτοστατούσε υποσχόμενο στους πάντες τα πάντα. Ακόμα και στις καταστροφικές κινητοποιήσεις του Δεκεμβρίου του 2008, παρά το γεγονός ότι επίσημα αποστασιοποιήθηκε, οι οργανώσεις του ήταν η κινητήριος δύναμη, με την ολόψυχη «συμπαράταξη» του ΣΥΡΙΖΑ ασφαλώς.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιθέτως δεν διαθέτει σοβαρά ερείσματα, ούτε στον συνδικαλισμό, ούτε στην Τ.Α.. Ούτε φυσικά στα ΜΜΕ, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι απροκάλυπτα εχθρική απέναντί του. Είναι δε «στιγματισμένος» από την πρόσφατη κυβερνητική του θητεία, η εμπειρία της οποίας υπήρξε τραυματική για τους πολίτες. Επιπλέον στερείται συμμαχιών και σε πολιτικό επίπεδο. Το μεν ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ διεκδικώντας ζωτικό πολιτικό χώρο επιχειρεί να ασκήσει διμέτωπο αγώνα απέναντι τόσο στην κυβέρνηση όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ προσβλέποντας στην επανάκτηση της κυρίαρχης θέσης που κατείχε στον χώρο της κεντροαριστεράς, έτσι δεν είναι διατεθειμένο, τουλάχιστον προς το παρόν, να συμπορευθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η μόνη βακτηρία που απομένει στον τελευταίο είναι το θνησιγενές ΜέΡΑ25, μικρή παρηγοριά.
Άλλοι σημαντικοί παράγοντες, που στο παρελθόν κλόνιζαν την κυβερνητική σταθερότητα, ήταν τα συνδικάτα και η 4η εξουσία. Η τελευταία σήμερα όχι μόνον δεν δημιουργεί προβλήματα αλλά αντίθετα στηρίζει απόλυτα την κυβέρνηση. Αντίστοιχη στήριξη απολάμβαναν μόνο οι κυβερνήσεις του Σημίτη. Από το άλλο μέρος τα συνδικάτα είναι απόλυτα αποδυναμωμένα και ανίκανα να προβάλουν ισχυρή αντίσταση στις κυβερνητικές αποφάσεις. Τέλος η κοινωνία, όπως απέδειξε και η αυτοπειθαρχία στη διάρκεια της καραντίνας δεν πρόκειται, αντιδρώντας, να σταθεί εμπόδιο στο έργο του Πρωθυπουργού, η ηγεσία της Δικαιοσύνης -έχοντας επιλεγεί από την κυβερνητική πλειοψηφία- δεν αναμένεται να δημιουργήσει κλυδωνισμούς, ακυρώνοντας δυσάρεστες οικονομικές αποφάσεις, ενώ και η Προεδρία της Δημοκρατίας κατάντησε αμελητέος, μη υπολογίσιμος, παράγων.
Ισχυρίζονται, ορισμένοι, ότι τα «νέα δεδομένα» δεν επιτρέπουν την υλοποίηση του προγράμματος το οποίο παρουσίασε πριν από 10 μήνες η Ν.Δ. στους πολίτες και γι’ αυτό πρέπει να ζητηθεί νέα εντολή με βάση ένα νέο «πρόγραμμα». Ο ισχυρισμός είναι προδήλως προσχηματικός. Αν υπάρχουν κάποιοι που ψηφίζουν τα κόμματα, τουλάχιστον τα αστικά, με βάση όχι τις ιδεολογικές αρχές αλλά το επιμέρους κυβερνητικό «πρόγραμμά» τους, αποτελούν μια ασήμαντη μειοψηφία. Δεν είναι βέβαια τυχαίο αφού τα «προγράμματα», γι’ αυτά τα κόμματα αποτελούν ασαφείς «εκθέσεις» ιδεών με στόχο να κλείνουν το μάτι σε όλους αφήνοντας να εννοηθεί ότι όλα θα «διευθετηθούν» μετεκλογικά σύμφωνα με τις επιθυμίες των πολιτών. Ακόμα και όταν υπάρχουν δυσάρεστες αλήθειες, για κάποιους, είναι «γαρνιρισμένες» εντέχνως ώστε να περνούν απαρατήρητες.
Με αυτά τα δεδομένα, αφού δεν υφίσταται εθνικός ή πολιτικός-κοινωνικός λόγος που να δικαιολογεί τις εκλογές, μόνο κομματικοί ή προσωπικοί λόγοι θα τις προκαλούσαν. Αλλά το να οδηγηθεί η χώρα στην περιπέτεια των διπλών εκλογών –και της συνακόλουθης «αταξίας» για τουλάχιστον 40 ημέρες- για τέτοιους λόγους δεν είναι δείγμα υπευθυνότητας και σοβαρότητας. Αυτού του είδους επιλογές χαρακτηρίζουν τους λαϊκιστές και τους δημοκόπους οι οποίοι ευθύνονται, κατά κύριο λόγο για τα προβλήματα της χώρας. Ο Πρωθυπουργός δεν πρόκειται να υποκύψει στις «σειρήνες» που τον περιβάλουν και θέλουν να τον «κανοναρχήσουν» οδηγώντας τον σε αυτό το ολίσθημα που, ανεξάρτητα από τις προθέσεις τους, είναι βέβαιο ότι θα τραυματίσει την εικόνα του ηγέτη που προτάσσει και υπηρετεί το Εθνικό και το Δημόσιο συμφέρον.
Αντωνάκος Αντώνης03-05-2020
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. http://www.antonakos.edu.gr
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Τετάρτη, 29 Απριλίου 2020 00:22
Δυστυχώς, δεν είμαστε μόνοι του Αντώνη Αντωνάκου
Γράφτηκε από Super UserΔυστυχώς, δεν είμαστε μόνοι.Στην προηγούμενη κρίση(οικονομική) η Ελλάδα έγινε το «μαύρο πρόβατο» πληρώνοντας τον λογαριασμό για τα δικά της λάθη, για τις σκοπιμότητες άλλων χωρών αλλά και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια χρηματοοικονομικών κολοσσών. Αρκετές, εύγλωττες, μαρτυρίες-καταγγελίες καταγράφει(αναφέροντας ονόματα και «διευθύνσεις») η πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ κυρία Λούκα Κατσέλη στο βιβλίο της «Δίνες και ευθύνες». Εκτός από τις βαρύτατες οικονομικές επιπτώσεις -και την ταπείνωση του περιορισμού της Εθνικής μας κυριαρχίας- οι Έλληνες γίναμε ο προνομιακός στόχος της χλεύης κάθε πικραμένου. Ακόμα και των προσφάτως απελεύθερων των «σοσιαλιστικών παραδείσων» που πριν από λίγα μόλις χρόνια μας κοιτούσαν με τα κιάλια.
Σε αυτήν την κρίση παίρνουμε το αίμα μας πίσω. Καθώς η χώρα μας αποτελεί υπόδειγμα αντιμετώπισης της πανδημίας οι πολίτες αισθάνονται την χαμένη τους αυτοπεποίθηση να επιστρέφει. Αυτό οφείλεται στον περιορισμένο αριθμό θυμάτων του ιού, σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες που το προηγούμενο διάστημα μας απαξίωναν. Όταν δε γίνεται αναφορά στην επόμενη μέρα και τις οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων αυτό που ακούγεται, κατά κανόνα, είναι ότι: «ευτυχώς τώρα δεν είμαστε μόνοι». Όμως είναι έτσι ή ισχύει ακριβώς το αντίθετο; Μήπως θα ήταν προτιμότερο, όσο και να ακούγεται παράδοξο, να είμαστε μόνοι;
Ήδη πολλοί επιστήμονες, αναλυτές και πολιτικοί μιλούν για κρίση συγκρίσιμη με την καταστροφική ύφεση του 1929. Ανάμεσά τους η EstherDuflo(Νόμπελ οικονομίας 2019, καθηγήτρια του MIT) -που τονίζει την ανάγκη να υπάρξει η «βούληση να δαπανηθούν περισσότερα χρήματα σήμερα, με δίκαιο τρόπο»- και η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργίεβα. Αν οι προβλέψεις τους επαληθευθούν η κατάσταση θα είναι εφιαλτική. Το πρώτο ερώτημα που προκύπτει, σε σχέση με το «ευτυχώς δεν είμαστε μόνοι», είναι αν η οικονομική δυσανεξία και των άλλων χωρών θα βελτιώσει την δική μας ζωή. Προφανώς τέτοια πιθανότητα δεν υφίσταται. Αντίθετα η γενικευμένη οικονομική ύφεση θα επιδεινώσει και την δική μας θέση.
Κατ’ αρχήν και με δεδομένο ότι η «βαριά βιομηχανία» της χώρας είναι ο τουρισμός είναι προφανές ότι η χώρα θα πληγεί και πρωτογενώς, λόγω της δραστικής μείωσης του κατά την διάρκεια της πανδημίας, αλλά και σε βάθος χρόνου αφού η παγκόσμια ύφεση προφανώς θα περιορίσει τις δυνατότητες για διεθνή τουρισμό, σημαντικό μέρος του οποίου θα στραφεί στο εσωτερικό κάθε χώρας. Δηλαδή, ενώ στην κρίση του 2008 οι πολίτες των άλλων χωρών διατήρησαν αν δεν βελτίωσαν το οικονομικό τους στάτους, γεγονός που -σε συνδυασμό με την «εσωτερική υποτίμηση» που κατέστησε την Ελλάδα προορισμό ευκαιρίας- έδωσε σημαντική ώθηση στην πρωτοφανή αύξηση των επισκεπτών κατά την τελευταία δεκαετία, στην παρούσα κρίση αυτό δεν θα συμβεί. Έτσι επενδύσεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί και που αναμενόταν να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη ή δεν θα ξεκινήσουν καθόλου ή θα καθυστερήσουν. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει, μεταξύ άλλων, και η εμβληματική επένδυση του Ελληνικού.
Είναι επίσης φανερό ότι στις κρίσεις «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό». Αυτό ισχύει τόσο για τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων όσο και μεταξύ χωρών. Η προηγούμενη κρίση έπρεπε να είναι διδακτική. Οι ανισότητες στο εσωτερικό και της Ελλάδας διευρύνθηκαν. Η φτώχεια ανάγκασε τους πολίτες να ξεπουλήσουν κοσμήματα, επιχειρήσεις, ακίνητα. Ό,τι άξιζε αγοράστηκε σε κλάσμα της προηγούμενης αξίας του από τους οικονομικά ισχυρούς. Το ίδιο έγινε και με την κρατική περιουσία. Δημόσιες επιχειρήσεις εκποιήθηκαν σε τιμή ευκαιρίας, επενδυτικές ευκαιρίες που άλλοτε θα ακριβοπληρώνονταν τώρα εκχωρήθηκαν έναντι πινακίου φακής. Η κρίση αποτέλεσε ευκαιρία για την Γερμανία -σε μικρότερο βαθμό και για λίγες άλλες χώρες- λόγω της ενιαίας αγοράς και του ενιαίου νομίσματος. Η Ελλάδα και οι άλλες χώρες του Νότου έγιναν φτωχότερες.
Εκεί εντοπίζονται και κάποια από τα ερωτηματικά σε σχέση με την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ε.Ε. και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη. Η ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα θα αποτελέσουν για μια ακόμα φορά ανυπέρβλητο πρόβλημα; Η πρόταση «να δαπανηθούν τώρα περισσότερα χρήματα με δίκαιο τρόπο» της EstherDuflo ακούγεται καλή, αλλά πως θα λειτουργήσει τελικά σε μια ένωση χωρίς δασμούς και με ενιαίο νόμισμα αλλά δίχως ενιαία οικονομία; Η τόνωση της ζήτησης δημιουργεί ανάπτυξη και θέσεις εργασίας, αλλά που; Στην χώρα που δαπανά ή σε εκείνη που παράγει τα αγαθά; Στην Ελλάδα ή στις χώρες του Βορά; Αν η τόνωση της ζήτησης γίνει με κρατικές δαπάνες, αυξάνοντας το χρέος τους, αλλά χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη άλλων χωρών ποίος θα είναι τελικά ωφελημένος; ΟΑνδρέαςΠαπανδρέουτο 1987 σεάρθροτου(New Perspectives Quarterly) τονίζει: «When John Maynard Keynes developed the theory of “effective demand” in 1936, he provided the solution to the problems of unemployment and underconsumption within national boundaries. […] But the new international division of labor has changed all that if we stimulate consumer purchasing power here in Greece we create jobs in Italy and Germany». Αυτό είναι το πρόβλημα σήμερα για ορισμένες από τις χώρες της Ε.Ε. σε σύγκριση με το 1929. Δεν είμαστε μόνοι ώστε η σχεδιασμένη ενίσχυση της ζήτησης να οδηγήσει, μέσω της ανάπτυξης, σε έξοδο από την κρίση και απαλλαγή από το αδιέξοδο του χρέους.
Υπάρχει ένας «γόρδιος δεσμός» που πρέπει να λυθεί και αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Η λύση βρίσκεται στα χέρια των κυβερνήσεων της Ε.Ε. και κυρίως της Γερμανίας αλλά η μέχρι τώρα στάση τους δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Δεν φαίνεται να έχουν το «ανάστημα» που απαιτούν οι επιτακτικές ανάγκες τις οποίες δημιουργούν οι νέες συνθήκες. Ο εγκλωβισμός στα στενά εθνικά συμφέροντα είναι καταστροφικός. Η επιβίωση μιας εταιρικής συμφωνίας που εξελίσσεται σε «λεόντειο» σύμβαση δεν μπορεί να έχει μέλλον. Η ανάγκη για ουσιαστική ενότητα και αλληλεγγύη δεν μπορεί να παραπέμπεται στις καλένδες. Το «δεν είμαστε μόνοι» πρέπει να αποκτήσει ουσία και, βεβαίως είναι πολυπαραμετρικό. Τίθεται όμως το ερώτημα: ποιες από αυτές τις παραμέτρους είναι θετικές για μας στην επερχόμενη παγκόσμια ύφεση και ποιες αρνητικές; Η απάντηση προφανώς δεν είναι εύκολη. Είναι όμως αναγκαία προκειμένου να απαντήσουμε σε ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα. Είναι καλύτερα που «δεν είμαστε μόνοι» ή μήπως, στον τελικό απολογισμό, θα πούμε: «δυστυχώς δεν ήμασταν μόνοι»;
Αντωνάκος Αντώνης
27-04-2020
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. http://www.antonakos.edu.gr
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Τρίτη, 28 Απριλίου 2020 00:40
Δυστυχώς, δεν είμαστε μόνοι του Αντώνη Αντωνάκου
Γράφτηκε από Super UserΔυστυχώς, δεν είμαστε μόνοι.
Στην προηγούμενη κρίση(οικονομική) η Ελλάδα έγινε το «μαύρο πρόβατο» πληρώνοντας τον λογαριασμό για τα δικά της λάθη, για τις σκοπιμότητες άλλων χωρών αλλά και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια χρηματοοικονομικών κολοσσών. Αρκετές, εύγλωττες, μαρτυρίες-καταγγελίες καταγράφει(αναφέροντας ονόματα και «διευθύνσεις») η πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ κυρία Λούκα Κατσέλη στο βιβλίο της «Δίνες και ευθύνες». Εκτός από τις βαρύτατες οικονομικές επιπτώσεις -και την ταπείνωση του περιορισμού της Εθνικής μας κυριαρχίας- οι Έλληνες γίναμε ο προνομιακός στόχος της χλεύης κάθε πικραμένου. Ακόμα και των προσφάτως απελεύθερων των «σοσιαλιστικών παραδείσων» που πριν από λίγα μόλις χρόνια μας κοιτούσαν με τα κιάλια.
Σε αυτήν την κρίση παίρνουμε το αίμα μας πίσω. Καθώς η χώρα μας αποτελεί υπόδειγμα αντιμετώπισης της πανδημίας οι πολίτες αισθάνονται την χαμένη τους αυτοπεποίθηση να επιστρέφει. Αυτό οφείλεται στον περιορισμένο αριθμό θυμάτων του ιού, σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες που το προηγούμενο διάστημα μας απαξίωναν. Όταν δε γίνεται αναφορά στην επόμενη μέρα και τις οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων αυτό που ακούγεται, κατά κανόνα, είναι ότι: «ευτυχώς τώρα δεν είμαστε μόνοι». Όμως είναι έτσι ή ισχύει ακριβώς το αντίθετο; Μήπως θα ήταν προτιμότερο, όσο και να ακούγεται παράδοξο, να είμαστε μόνοι;
Ήδη πολλοί επιστήμονες, αναλυτές και πολιτικοί μιλούν για κρίση συγκρίσιμη με την καταστροφική ύφεση του 1929. Ανάμεσά τους η EstherDuflo(Νόμπελ οικονομίας 2019, καθηγήτρια του MIT) -που τονίζει την ανάγκη να υπάρξει η «βούληση να δαπανηθούν περισσότερα χρήματα σήμερα, με δίκαιο τρόπο»- και η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργίεβα. Αν οι προβλέψεις τους επαληθευθούν η κατάσταση θα είναι εφιαλτική. Το πρώτο ερώτημα που προκύπτει, σε σχέση με το «ευτυχώς δεν είμαστε μόνοι», είναι αν η οικονομική δυσανεξία και των άλλων χωρών θα βελτιώσει την δική μας ζωή. Προφανώς τέτοια πιθανότητα δεν υφίσταται. Αντίθετα η γενικευμένη οικονομική ύφεση θα επιδεινώσει και την δική μας θέση.
Κατ’ αρχήν και με δεδομένο ότι η «βαριά βιομηχανία» της χώρας είναι ο τουρισμός είναι προφανές ότι η χώρα θα πληγεί και πρωτογενώς, λόγω της δραστικής μείωσης του κατά την διάρκεια της πανδημίας, αλλά και σε βάθος χρόνου αφού η παγκόσμια ύφεση προφανώς θα περιορίσει τις δυνατότητες για διεθνή τουρισμό, σημαντικό μέρος του οποίου θα στραφεί στο εσωτερικό κάθε χώρας. Δηλαδή, ενώ στην κρίση του 2008 οι πολίτες των άλλων χωρών διατήρησαν αν δεν βελτίωσαν το οικονομικό τους στάτους, γεγονός που -σε συνδυασμό με την «εσωτερική υποτίμηση» που κατέστησε την Ελλάδα προορισμό ευκαιρίας- έδωσε σημαντική ώθηση στην πρωτοφανή αύξηση των επισκεπτών κατά την τελευταία δεκαετία, στην παρούσα κρίση αυτό δεν θα συμβεί. Έτσι επενδύσεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί και που αναμενόταν να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη ή δεν θα ξεκινήσουν καθόλου ή θα καθυστερήσουν. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει, μεταξύ άλλων, και η εμβληματική επένδυση του Ελληνικού.
Είναι επίσης φανερό ότι στις κρίσεις «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό». Αυτό ισχύει τόσο για τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων όσο και μεταξύ χωρών. Η προηγούμενη κρίση έπρεπε να είναι διδακτική. Οι ανισότητες στο εσωτερικό και της Ελλάδας διευρύνθηκαν. Η φτώχεια ανάγκασε τους πολίτες να ξεπουλήσουν κοσμήματα, επιχειρήσεις, ακίνητα. Ό,τι άξιζε αγοράστηκε σε κλάσμα της προηγούμενης αξίας του από τους οικονομικά ισχυρούς. Το ίδιο έγινε και με την κρατική περιουσία. Δημόσιες επιχειρήσεις εκποιήθηκαν σε τιμή ευκαιρίας, επενδυτικές ευκαιρίες που άλλοτε θα ακριβοπληρώνονταν τώρα εκχωρήθηκαν έναντι πινακίου φακής. Η κρίση αποτέλεσε ευκαιρία για την Γερμανία -σε μικρότερο βαθμό και για λίγες άλλες χώρες- λόγω της ενιαίας αγοράς και του ενιαίου νομίσματος. Η Ελλάδα και οι άλλες χώρες του Νότου έγιναν φτωχότερες.
Εκεί εντοπίζονται και κάποια από τα ερωτηματικά σε σχέση με την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ε.Ε. και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη. Η ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα θα αποτελέσουν για μια ακόμα φορά ανυπέρβλητο πρόβλημα; Η πρόταση «να δαπανηθούν τώρα περισσότερα χρήματα με δίκαιο τρόπο» της EstherDuflo ακούγεται καλή, αλλά πως θα λειτουργήσει τελικά σε μια ένωση χωρίς δασμούς και με ενιαίο νόμισμα αλλά δίχως ενιαία οικονομία; Η τόνωση της ζήτησης δημιουργεί ανάπτυξη και θέσεις εργασίας, αλλά που; Στην χώρα που δαπανά ή σε εκείνη που παράγει τα αγαθά; Στην Ελλάδα ή στις χώρες του Βορά; Αν η τόνωση της ζήτησης γίνει με κρατικές δαπάνες, αυξάνοντας το χρέος τους, αλλά χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη άλλων χωρών ποίος θα είναι τελικά ωφελημένος; ΟΑνδρέαςΠαπανδρέουτο 1987 σεάρθροτου(New Perspectives Quarterly) τονίζει: «When John Maynard Keynes developed the theory of “effective demand” in 1936, he provided the solution to the problems of unemployment and underconsumption within national boundaries. […] But the new international division of labor has changed all that if we stimulate consumer purchasing power here in Greece we create jobs in Italy and Germany». Αυτό είναι το πρόβλημα σήμερα για ορισμένες από τις χώρες της Ε.Ε. σε σύγκριση με το 1929. Δεν είμαστε μόνοι ώστε η σχεδιασμένη ενίσχυση της ζήτησης να οδηγήσει, μέσω της ανάπτυξης, σε έξοδο από την κρίση και απαλλαγή από το αδιέξοδο του χρέους.
Υπάρχει ένας «γόρδιος δεσμός» που πρέπει να λυθεί και αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Η λύση βρίσκεται στα χέρια των κυβερνήσεων της Ε.Ε. και κυρίως της Γερμανίας αλλά η μέχρι τώρα στάση τους δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Δεν φαίνεται να έχουν το «ανάστημα» που απαιτούν οι επιτακτικές ανάγκες τις οποίες δημιουργούν οι νέες συνθήκες. Ο εγκλωβισμός στα στενά εθνικά συμφέροντα είναι καταστροφικός. Η επιβίωση μιας εταιρικής συμφωνίας που εξελίσσεται σε «λεόντειο» σύμβαση δεν μπορεί να έχει μέλλον. Η ανάγκη για ουσιαστική ενότητα και αλληλεγγύη δεν μπορεί να παραπέμπεται στις καλένδες. Το «δεν είμαστε μόνοι» πρέπει να αποκτήσει ουσία και, βεβαίως είναι πολυπαραμετρικό. Τίθεται όμως το ερώτημα: ποιες από αυτές τις παραμέτρους είναι θετικές για μας στην επερχόμενη παγκόσμια ύφεση και ποιες αρνητικές; Η απάντηση προφανώς δεν είναι εύκολη. Είναι όμως αναγκαία προκειμένου να απαντήσουμε σε ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα. Είναι καλύτερα που «δεν είμαστε μόνοι» ή μήπως, στον τελικό απολογισμό, θα πούμε: «δυστυχώς δεν ήμασταν μόνοι»;
Αντωνάκος Αντώνης
27-04-2020
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. http://www.antonakos.edu.gr
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Σάββατο, 18 Απριλίου 2020 01:27
1453 Η Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης: Η διέλευση των πλοίων από το Γαλατά
Γράφτηκε από Super User
Η διέλευση των πλοίων από το Γαλατά
Στις 22 Απριλίου, ο Τούρκος αυθέντης αφού είδε ότι δεν μπορούσε να κάνει κακό από την πλευρά της στεριάς, έχοντας δοκιμάσει με όλες τις δυνάμεις του, ο … λυσσαλέος ειδωλολάτρης κάθεται και σκέφτεται και βρίσκει μέθοδο να περάσει ένα μέρος της αρμάδας του που ήταν αγκυροβολημένη στις Κολόνες, μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, για να μπορέσει έτσι πιο γρήγορα να πετύχει τον καταραμένο σκοπό του. Για να μάθετε δε με ποιο τρόπο το κατόρθωσε αυτό ο σκύλος, θα σας εξηγήσω στη συνέχεια ποια ήταν η μέθοδός του. Αποφασισμένος να κατακυριεύσει την Κωνσταντινούπολη, σκαρφίστηκε να περάσει το στόλο του μέσα στο λιμάνι της πόλης. Έχοντάς τον λοιπόν αγκυροβολημένο στις
Κολόνες που ήταν δυο μίλια μακριά, κατεβάζει όλα τα πληρώματα στην ξηρά και δίνει διαταγή να ισοπεδώσουν όλο το βουνό που είναι πάνω από την πόλη του Πέραν, αρχίζοντας από την ακτή, δηλαδή από την άλλη πλευρά, στις Κολόνες όπου ήταν ο στόλος, μέχρι μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, που είναι τρία μίλια. Όταν λοιπόν ισοπέδωσαν το βουνό, οι Τούρκοι έβαλαν πολλά κυρτά φαλάγγια εκεί όπου είχαν ισοπεδώσει, τα οποία είχαν αλείψει πολύ καλά με χοιρινό λίπος. Τότε εκείνος έδωσε εντολή να μεταφέρουν μέρος της αρμάδας του μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης. Αρχίζουν λοιπόν με μερικές μικρές φούστες και τοποθετούν την πρώτη πάνω στα φαλάγγια κι ένα μεγάλο μέρος Τούρκων αρχίζει να την τραβά και σε λίγο χρόνο την πέρασαν μέχρι μέσα στο Μανδράκι του Γαλατά. Όταν οι Τούρκοι είδαν ότι αυτή η μέθοδος ήταν αποτελεσματική, συνέχισαν να νεωλκούν κι άλλες από τις μικρότερες φούστες, που είχαν κωπηλατικούς πάγκους δεκαπέντε με είκοσι και είκοσι δύο. Ήταν λοιπόν θέαμα ανείπωτο, όλο εκείνο το σκυλολόι να τραβά τα γολετόβρικα πάνω από το βουνό και να περνάει μ’ αυτόν τον τρόπο μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, εβδομήντα δύο γολετόβρικα και να τα κατεβάζει μέχρι το ναύσταθμο του Πέραν, κι αυτό γιατί οι Τούρκοι είχαν κλείσει ειρήνη με τους Γενουάτες. Όταν και τα εβδομήντα δύο γολετόβρικα ήταν στο Μανδράκι, εκεί τα εξόπλισε, να είναι καλά αρματωμένα και έτοιμα για κάθε ενδεχόμενο.
Κολόνες που ήταν δυο μίλια μακριά, κατεβάζει όλα τα πληρώματα στην ξηρά και δίνει διαταγή να ισοπεδώσουν όλο το βουνό που είναι πάνω από την πόλη του Πέραν, αρχίζοντας από την ακτή, δηλαδή από την άλλη πλευρά, στις Κολόνες όπου ήταν ο στόλος, μέχρι μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, που είναι τρία μίλια. Όταν λοιπόν ισοπέδωσαν το βουνό, οι Τούρκοι έβαλαν πολλά κυρτά φαλάγγια εκεί όπου είχαν ισοπεδώσει, τα οποία είχαν αλείψει πολύ καλά με χοιρινό λίπος. Τότε εκείνος έδωσε εντολή να μεταφέρουν μέρος της αρμάδας του μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης. Αρχίζουν λοιπόν με μερικές μικρές φούστες και τοποθετούν την πρώτη πάνω στα φαλάγγια κι ένα μεγάλο μέρος Τούρκων αρχίζει να την τραβά και σε λίγο χρόνο την πέρασαν μέχρι μέσα στο Μανδράκι του Γαλατά. Όταν οι Τούρκοι είδαν ότι αυτή η μέθοδος ήταν αποτελεσματική, συνέχισαν να νεωλκούν κι άλλες από τις μικρότερες φούστες, που είχαν κωπηλατικούς πάγκους δεκαπέντε με είκοσι και είκοσι δύο. Ήταν λοιπόν θέαμα ανείπωτο, όλο εκείνο το σκυλολόι να τραβά τα γολετόβρικα πάνω από το βουνό και να περνάει μ’ αυτόν τον τρόπο μέσα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, εβδομήντα δύο γολετόβρικα και να τα κατεβάζει μέχρι το ναύσταθμο του Πέραν, κι αυτό γιατί οι Τούρκοι είχαν κλείσει ειρήνη με τους Γενουάτες. Όταν και τα εβδομήντα δύο γολετόβρικα ήταν στο Μανδράκι, εκεί τα εξόπλισε, να είναι καλά αρματωμένα και έτοιμα για κάθε ενδεχόμενο.
Όταν οι άνδρες του στόλου μας αντίκρισαν εκείνα τα πλεούμενα, να μην αμφιβάλλετε ότι φοβήθηκαν πάρα πολύ, ότι μια νύχτα θα έρχονταν να επιτεθούν στην αρμάδα μας ταυτόχρονα με τον τουρκικό στόλο που ήταν στις Κολόνες. Διότι ο δικός μας στόλος ήταν μέσα από την άλυσο, ενώ ο τουρκικός ήταν και μέσα και έξω από την άλυσο. Από την περιγραφή που έκανα μπορείτε να καταλάβετε πόσο μεγάλο κίνδυνο διέτρεχε ο στόλος μας. Επιπλέον, φοβόμασταν τη φωτιά, ότι δηλαδή θα έρχονταν να πυρπολήσουν τα πλοία που ήταν αγκυροβολημένα κατά μήκος της αλύσου. Αναγκαστικά λοιπόν, ολημερίς και ολονυχτίς, όλοι εμείς οι χριστιανοί μέναμε αρματωμένοι κι έχοντας συνεχώς στις ψυχές μας το φόβο των Τούρκων. […]
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Παρασκευή, 17 Απριλίου 2020 01:19
1453 Η Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης: O Φλαντανελάς σπάει τον αποκλεισμό
Γράφτηκε από Super User
12 Απριλίου Ο Τούρκος ναύαρχος Μπάλτογλου, ενισχυμένος με καράβια που κατέβηκαν από τη Μαύρη θάλασσα, επιχειρεί νέα επίθεση στο φράγμα του Κεράτιου. Γίνεται μια πραγματική ναυμαχία, με ανταλλαγές βλημάτων, αναμμένων πυρσών που ωστόσο δεν μπορούν να βλαψουν τις ψηλές χριστιανικές γαλέρες, ενώ τα βέλη και τα ακόντια των χριστιανών που εκτοξεύονταν από τα ψηλά καταστρώματα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικά. Τα χριστιανικά πλοία θα κυκλώσουν τον τούρκικο στόλο που για δεύτερη θα σημάνει υποχώρηση.
Ο Μωάμεθ βλέπει την αποτυχία του, αλλά από τα λάθη βγάζει και χρήσιμα συμπεράσματα. Ένα κανόνι τοποθετείται σε υπερυψωμένο επίπεδο κοντά στο Πέραν και με τη δεύτερη βολή βυθίζει μια χριστιανική γαλέρα… Η πολιορκία μόλις έχει αρχίσει…
Ο Μωάμεθ βλέπει την αποτυχία του, αλλά από τα λάθη βγάζει και χρήσιμα συμπεράσματα. Ένα κανόνι τοποθετείται σε υπερυψωμένο επίπεδο κοντά στο Πέραν και με τη δεύτερη βολή βυθίζει μια χριστιανική γαλέρα… Η πολιορκία μόλις έχει αρχίσει…
Τετάρτη 18 Απριλίου
Δυο ώρες μετά τη Δύση ο Μωάμεθ διατάζει γενική επίθεση εναντίον του Μεσοτειχίου, το σημείο εκείνο που είχε στοχεύσει ως το πιο αδύνατο. Είχαν προηγηθεί ισχυρές βολές από τη μπομπάρδα του Ουρβανού που είχαν προκαλέσει ρήγματα στην πύλη του Αγίου Ρωμανού. Βαριά οπλισμένοι στρατιώτες, κρατώντας δαυλούς και χτυπώντας δαιμονισμένα τα τύμπανά τους, προσπαθούν να περάσουν την παραγεμισμένη τάφρο και ορμούν προς το φράχτη που είχαν σηκώσει οι υπερασπιστές.
<< Δεν μπορώ να περιγράψω τις κραυγές με τις οποίες έφταναν στα τείχη>> θυμάται αργότερα ο αυτόπτης μάρτυρας Μπάρμπορο με ρίγος. Βάζουν φωτιά και εξοπλισμένοι όπως είναι με γάντζους και σκάλες αλλά και καλυπτόμενοι από πολιορκητικούς κριούς, επιχειρούν να ανέβουν σε μέρη του τείχους που είναι ακόμη όρθια. Η σύγκρουση μέσα στη νύχτα είναι άγρια και αμφίρροπη. Καθώς τσάκιζαν και πετσόκοβαν ο ένας τον άλλον, το πλεονέκτημα το είχαν οι αμυνόμενοι που φορούσαν γερές πανοπλίες και διοικούνταν σθεναρά από τον Ιουστινιάνη. Σταδιακά η ορμη των Τούρκων εξασθένησε. Ο αγώνας διήρκησε τέσσερις ώρες. Στην επιθεώρηση που έκανε ο Κων/νος βρήκε την τάφρο και τις όχθες της στρωμένη με κατακρεουργημένα πτώματα. Ο βενετός Μπάρμπορο γράφει ότι οι <<οι Τούρκοι έχασαν περίπου 200 άνδρες. Ούτε ένας χριστιανός δεν είχε σκοτωθεί>>.
Έχουν περάσει πάνω από 10 ημέρες από τότε που ξεκίνησε η πολιορκία. Το ηθικό όλων μέσα στην Πόλη αναπτερώνεται. Τα τείχη επιδιορθώνονται, ενώ αν έρθει και βοήθεια, τότε μπορούν να ελπίζουν…
<< Δεν μπορώ να περιγράψω τις κραυγές με τις οποίες έφταναν στα τείχη>> θυμάται αργότερα ο αυτόπτης μάρτυρας Μπάρμπορο με ρίγος. Βάζουν φωτιά και εξοπλισμένοι όπως είναι με γάντζους και σκάλες αλλά και καλυπτόμενοι από πολιορκητικούς κριούς, επιχειρούν να ανέβουν σε μέρη του τείχους που είναι ακόμη όρθια. Η σύγκρουση μέσα στη νύχτα είναι άγρια και αμφίρροπη. Καθώς τσάκιζαν και πετσόκοβαν ο ένας τον άλλον, το πλεονέκτημα το είχαν οι αμυνόμενοι που φορούσαν γερές πανοπλίες και διοικούνταν σθεναρά από τον Ιουστινιάνη. Σταδιακά η ορμη των Τούρκων εξασθένησε. Ο αγώνας διήρκησε τέσσερις ώρες. Στην επιθεώρηση που έκανε ο Κων/νος βρήκε την τάφρο και τις όχθες της στρωμένη με κατακρεουργημένα πτώματα. Ο βενετός Μπάρμπορο γράφει ότι οι <<οι Τούρκοι έχασαν περίπου 200 άνδρες. Ούτε ένας χριστιανός δεν είχε σκοτωθεί>>.
Έχουν περάσει πάνω από 10 ημέρες από τότε που ξεκίνησε η πολιορκία. Το ηθικό όλων μέσα στην Πόλη αναπτερώνεται. Τα τείχη επιδιορθώνονται, ενώ αν έρθει και βοήθεια, τότε μπορούν να ελπίζουν…
Παρασκευή 20 Απριλίου ----- Ο Φλαντανελάς σπάει τον αποκλεισμό
Το πρωινό εκείνο, οι φρουροί στα θαλάσσια τειχιά της Πόλης αντικρίζουν στον ορίζοντα τα κατάρτια τεσσάρων πλοίων. Είναι οι τρεις γενοβέζικες γαλέρες που μεταφέρουν όπλα και προμήθειες και ένα αυτοκρατορικό μεταγωγικό γεμάτο με σιτάρι, που είχε ναυλωθεί στη Σικελία υπό τη διεύθυνση του έμπειρου καπετάνιου Φλαντανελά. Είχαν περάσει εύκολα τα αφύλακτα Δαρδανέλια και τώρα έπλεαν στην Προποντίδα σε ορατή απόσταση από τον τουρκικό στόλο που τίθεται σε πολεμική ετοιμότητα. Τα τουρκικά καράβια εξοπλισμένα με κανόνια, κάτω από τυμπανοκρουσίες και ζητωκραυγές, εφορμούν για να αιχμαλωτίσουν τα χριστιανικά.
Τέσσερις ευρωπαϊκές μεγάλες γαλέρες αρχίζουν να καταδιώκονται από τον τουρκικό στόλο. Ωστόσο το αποτέλεσμα των ναυτικών αναμετρήσεων εξαρτιόταν λιγότερο από τους αριθμούς και περισσότερο από την πείρα, την αποφασιστικότητα και τις τυχαίες πορείες ανέμων κα ρευμάτων. Οι τακτικές μάχης στη θάλασσα δε διέφεραν πολύ από αυτές της ξηράς. Οι γαλέρες ήταν γεμάτες πολεμιστές, που μετά από μια αρχική βολή επιχειρούσαν να εισβάλλουν στο αντίπαλο πλοίο με σκληρές μάχες σώμα με σώμα.
Νωρίς το απόγευμα τα χριστιανικά πλοία προσεγγίζουν την νοτιοανατολική ακτή της Πόλης. Ο Μπάλτογλου τους κάνει σήμα να σταματήσουν. Η θάλασσα είναι φουρτουνιασμένη και ο άνεμος φυσά αντίθετα με το ρεύμα του Βοσπόρου. Τα χριστιανικά πλοία είναι ψηλότερα και καλά εξοπλισμένα. Από τα ψηλά καταστρώματά τους και τις γέφυρες οι ναύτες ρίχνουν βέλη, πέτρες, ακόντια, ενώ οι Τούρκοι κάνουν προσπάθειες να τα πλησιάσουν. Όταν οι πλώρες τους βρίσκονται κάτω από το πλοίο του Φλαντανελά, οι ναύτες του ρίχνουν υγρό πυρ μέσα από χάλκινα αγγεία, σκοτώνοντας πολλούς Τούρκους. Δυο τουρκικά πλοία τυλίγονται στις φλόγες και βυθίζονται. Τα κουπιά των τουρκικών πλοίων μπλέκονται μεταξύ τους και πολλά σπάνε από τα βλήματα που πέφτουν από ψηλά. Η απώλεια όμως ενός πλοίου γρήγορα αναπληρώνεται από ένα άλλο.
Ο ίδιος ο σουλτάνος από την ακτή, καβάλα στο άλογό του, παρακολουθεί την καταδίωξη των χριστιανικών πλοίων από το Μπάλτογλου. Σκαρφαλωμένοι πάνω στα τείχη, οι πολιορκημένοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα την κρίσιμη καταδίωξη.
Κι ενώ τα τα χριστιανικά πλοία είναι έτοιμα να πάρουν την στροφή ακριβώς στην άκρη της ακρόπολης, ο άνεμος κοπάζει και τα πανιά πλαταγιάζουν νωχελικά. Το ρεύμα της θάλασσας τα σπρώχνει προς τα τουρκικά. Για τους Τούρκους και το Μπάλτογου είναι τώρα εύκολο να συλλάβουν τη λεία τους. Τα τουρκικά πλοία πλησιάζουν και σαρώνουν με βλήματα τα ευρωπαϊκά, όμως οι ναύτες με βαρέλια γεμάτα νερό κατορθώνουν και σβήνουν τις φλογες.
Ο Μπάλτογλου πλησιάζει την αυτοκρατορική γαλέρα και διατάζει επίθεση. Το ένα κύμα των ανδρών του μετά το άλλο προσπαθεί να επιβιβαστεί σε αυτή, για να απωθηθεί από το Φλαντανελά και το πλήρωμά του. Οι Γενοβέζοι κυβερνήτες των τριών πλοίων φέρνουν κοντά τα πλοία τους που ενώνονται, σαν ένα κάστρο που δίνει τον <<υπέρ πάντων αγών>>. Ο Μωάμεθ παρακολουθεί από την ακτή και από την αγωνία του είναι έτοιμος να μπει με το άλογό του στη θάλασσα...
Λίγο πριν πέσει η νύχτα, κι ενώ τα χριστιανικά καράβια είναι παγιδευμένα, άνεμος σηκώνεται και πάλι από το βορά. Τα μεγάλα τετράγωνα πανιά φουσκώνουν και οι χριστιανικές γαλέρες αρχίζουν να κινούνται, σπάζουν το τείχος των μικρότερων τουρκικών, ορμούν στην είσοδο του Κεράτιου και με την κάλυψη τριών βενετικών πλοίων εισέρχονται στο ασφαλές καταφύγιο του Κεράτιου. Είναι πια νύχτα, όλα έχουν κριθεί, οι Τούρκοι ηττημένοι αποσύρονται.
Ο αντίκτυπος της ναυμαχίας είναι ψυχολογικός για το πεσμένο ηθικό των πολιορκημένων που θα αναπτερωθεί αλλά και ουσιαστικός, καθώς η πόλη αποκτά πρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και πολύτιμες προμήθειες. Για τους Τούρκους, η ήττα ήταν ταπεινωτική γιατί αποδεικνύεται η κατωτερότητα τους στη θάλασσα. Ο Μπάλτογλου θα καθαιρεθεί και θα ατιμαστεί, ενώ μετά βίας θα γλυτώσει το κεφάλι του. Ο Μωάμεθ <<ήταν βαθιά πληγωμένος, έφυγε σιωπηλός, χτυπώντας δυνατά το άλογό του με το καμουτσίκι>>. Θα ψάξει να βρει άλλες λύσεις…
Λίγο πριν πέσει η νύχτα, κι ενώ τα χριστιανικά καράβια είναι παγιδευμένα, άνεμος σηκώνεται και πάλι από το βορά. Τα μεγάλα τετράγωνα πανιά φουσκώνουν και οι χριστιανικές γαλέρες αρχίζουν να κινούνται, σπάζουν το τείχος των μικρότερων τουρκικών, ορμούν στην είσοδο του Κεράτιου και με την κάλυψη τριών βενετικών πλοίων εισέρχονται στο ασφαλές καταφύγιο του Κεράτιου. Είναι πια νύχτα, όλα έχουν κριθεί, οι Τούρκοι ηττημένοι αποσύρονται.
Ο αντίκτυπος της ναυμαχίας είναι ψυχολογικός για το πεσμένο ηθικό των πολιορκημένων που θα αναπτερωθεί αλλά και ουσιαστικός, καθώς η πόλη αποκτά πρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και πολύτιμες προμήθειες. Για τους Τούρκους, η ήττα ήταν ταπεινωτική γιατί αποδεικνύεται η κατωτερότητα τους στη θάλασσα. Ο Μπάλτογλου θα καθαιρεθεί και θα ατιμαστεί, ενώ μετά βίας θα γλυτώσει το κεφάλι του. Ο Μωάμεθ <<ήταν βαθιά πληγωμένος, έφυγε σιωπηλός, χτυπώντας δυνατά το άλογό του με το καμουτσίκι>>. Θα ψάξει να βρει άλλες λύσεις…
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Κυριακή, 12 Απριλίου 2020 02:07
1453 Η Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης: Οι αντίπαλοι στρατοί
Γράφτηκε από Super User
Οι αντίπαλοι στρατοί Οι Οθωμανοί ήταν η ανερχόμενη δύναμη του μεσαιωνικού κόσμου και σίγουρα η στρατιωτική οργάνωσή τους ξεπερνούσε οτιδήποτε μπορούσε να αντιπαραθέσει οποιοσδήποτε χριστιανός ηγεμόνας της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης την ίδια περίοδο. Το στράτευμα αποτελούνταν από δύο κατηγορίες: τους επίστρατους, που ήταν ο κύριος όγκος του στρατεύματος αλλά ήταν σχετικά μέτριας μαχητικής αξίας, και τον τακτικό στρατό, τους στρατιώτες του παλατιού (Καπικουλού), μεταξύ των οποίων ήταν και περίφημοι Γενίτσαροι (Yeni Ceri στα Τουρκικά).
Αν και τα πρώτα χρόνια της επέκτασής τους οι Οθωμανοί βασίζονταν, όπως όλοι οι Τουρκομάνοι, κυρίως σε δυνάμεις άτακτων ελαφρών ιππέων και ιπποτοξοτών, μετά τις μεταρρυθμίσεις του Ορχάν και καθώς οι Τούρκοι αφομοίωναν σταδιακά τα διδάγματα τόσο του Βυζαντίου όσο και της Δυτικής Ευρώπης με την οποία έρχονταν σε επαφή, ο στρατός τους εκσυγχρονίστηκε αποφασιστικά.
Οι επιδράσεις των Βυζαντινών ήταν εμφανείς κυρίως στη δομή του στρατού. Μεταξύ των επίστρατων του Μωάμεθ, η κύρια μάζα του πεζικού ήταν οι Αζάποι, χαμηλής κοινωνικής τάξης (και χαμηλής μαχητικής αξίας) μουσουλμάνοι χωρικοί, οι οποίοι εντάσσονταν υποχρεωτικά στο στρατό του σουλτάνου πριν από κάθε εκστρατεία και πολεμούσαν με τα όπλα που είχαν στη διάθεσή τους. Επρόκειτο για τουρκογενείς, Κούρδους, αραβογενείς και άλλους ανατολίτες, που ήταν συνήθως οπλισμένοι με τόξα και μεγάλα μαχαίρια και μάχονταν χωρίς συγκεκριμένη τακτική. Οι Οθωμανοί διοικητές χρησιμοποιούσαν αυτό το σώμα για να ανοίξουν το δρόμο στα πιο επίλεκτα τμήματα που θα ακολουθούσαν και είναι χαρακτηριστικό ότι Αζάποι, μαζί με τα κατεξοχήν σώματα των ατάκτων, ήταν εκείνοι που έκαναν τις περισσότερες εφόδους στα τείχη της Κωνσταντινούπολης πριν αυτά υποστούν σοβαρά ρήγματα.
Μέρος των επίστρατων ήταν και το ιππικό των Ακιντσί, κυρίως Τουρκομάνοι οι οποίοι πολεμούσαν με τις γνωστές τακτικές των ιπποτοξοτών της στέπας και λίγη αξία είχαν σε συντεταγμένη μάχη, πόσο μάλλον σε πολιορκία. Στους επίστρατους θα συντάσσαμε και τις δυνάμεις των χριστιανών Τιμαριούχων, που ήταν υποτελείς του σουλτάνου, οι Βοϊνιούκ όπως τους αποκαλούσαν οι Τούρκοι. Μεταξύ αυτών ήταν βαρύ και μέσο ιππικό, καθώς και μέσο ή βαρύ πεζικό. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και οι δυνάμεις των Οθωμανών Τιμαριούχων, που οργανώνονταν κυρίως στο ιππικό των Τοπρακλί Σουβαρισί και ήταν ιδιαίτερα μεγάλης μαχητικής αξίας και πολυάριθμες, αποτελώντας ουσιαστικά τον δεύτερο ισχυρότερο πόλο του οθωμανικού στρατού, μετά τα στρατεύματα του παλατιού.
Τα σώματα του "παλατιού", δηλαδή ο τακτικός στρατός, περιελάμβανε τον καιρό του Μωάμεθ το επίλεκτο ιππικό Καπικουλού, καθώς και το εξίσου επίλεκτο πεζικό Καπικουλού. Βασικό συστατικό στοιχείο του τελευταίου ήταν οι Γενίτσαροι, που την εποχή εκείνη ήταν κυρίως στρατολογημένοι με τη βία αιχμάλωτοι πολέμου, οι οποίοι είχαν αναγκαστεί ν’ αλλαξοπιστήσουν και είχαν εκπαιδευτεί ως υψηλής ποιότητας πεζικό παντός ρόλου. Τα χρόνια του Μωάμεθ είχαν αρχίσει να εισέρχονται οι πρώτοι Γενίτσαροι που προέρχονταν από το παιδομάζωμα και ως εκ τούτου ήταν ακόμη πιο φανατισμένοι και καλύτερα εκπαιδευμένοι. Φυσικά, στις Καπικουλού δυνάμεις εντάσσονταν και τα επικουρικά σώματα του παλατιού, όπως οι Μποσταντσί, οι Σεγκμέν και ο Ντογκαντσί, ενώ εδώ ανήκαν και οι πυροβολητές και οι υπηρέτες των πυροβόλων, που θα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στην πολιορκία και οι οποίοι ήταν γνωστοί με τους τίτλους Τοπτσού και Τοπ Αραμπατσί.
Υπήρχε και ένας αδιευκρίνιστος αριθμός ατάκτων (βαζιβουζούκων), που δεν μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε κάποια από τις παραπάνω τάξεις. Κατά πάσα πιθανότητα οι άτακτοι, που ακολουθούσαν τους οθωμανικούς στρατούς για το πλιάτσικο και ήταν ιδιαίτερα άγριοι στη μάχη, ξεπερνούσαν τους 20.000.
Μέσα στα επόμενα χρόνια μετά την κατάκτηση ο οθωμανικός στρατός, με τη γενίκευση του παιδομαζώματος και την οργάνωση σε νέα πρότυπα, θα γινόταν ένας πραγματικά πανίσχυρος οργανισμός, προφανώς ο καλύτερος στρατός της εποχής του, πριν αρχίσει να παρακμάζει δραματικά μαζί με ολόκληρη την οθωμανική κοινωνία στα μέσα του 17ου αιώνα. Το 1453 όμως ο Μωάμεθ είχε τη δυνατότητα να παρατάξει ένα εξαιρετικό στράτευμα και μάλιστα πολυπληθές: μόνο για την άλωση της Πόλης, ο στρατός που είχε μαζευτεί έξω από τις πύλες των τειχών ξεπερνούσε τους 100.000 μάχιμους, ενώ ακολουθούσαν πολλοί περισσότεροι υπηρέτες, εργάτες, τεχνίτες και το πλήθος που κατά κανόνα ακολουθεί τους μεγάλους στρατούς.
Τι είχε να αντιπαρατάξει ο Βυζαντινός ηγεμόνας σε αυτόν τον τεράστιο στρατό; Ο ίδιος ο Σφραντζής ετοίμασε, κατ’ εντολή του Κωνσταντίνου, μία λίστα των κατάλληλων προς στρατιωτική υπηρεσία ανδρών. Σε αυτόν περιλαμβάνονταν 4.973 Ελληνες και περί τους 2.000 ξένοι κάτοικοι της Πόλης και εθελοντές. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθεί και ένας μικρός ακόμη αριθμός προερχόμενων από έξωθεν βοήθεια, συμπεριλαμβανόμενων και Ελλήνων (όπως των Κρητών τοξοτών, που ήταν τυπικά πολίτες της Ενετίας). Το σύνολο των υπερασπιστών ήταν γύρω στις 7.500 με 8.000 μάχιμους.
Οι βυζαντινές δυνάμεις συμπεριλάμβαναν ένα μικρό τμήμα ελληνικού μέσου ιππικού, τους Στρατιώτες, καθώς και τμήματα πολιτικού πεζικού. Κάποιοι από τους πεζούς ήταν επαγγελματίες στρατιώτες, φορούσαν δυτικού τύπου πανοπλίες και είχαν ανάλογο οπλισμό, αλλά η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων υπερασπιστών δεν ήταν παρά πολιτοφύλακες με φτωχό οπλισμό και ελάχιστη εκπαίδευση. Μεταξύ των Ελλήνων υπήρχαν και λίγοι βαλλιστροφόροι, οι οποίοι μάλιστα ήταν οργανωμένοι σε μια στρατιωτική κολεκτίβα, στα ιταλικά πρότυπα.
Στις τάξεις των Βυζαντινών πολέμησαν και κάποιοι Ιταλοί και Ούγγροι, ίσως και Γερμανοί "πυροβολητές", δηλαδή πρώιμοι τουφεκιοφόροι, που μάχονταν με τα άβολα και καθόλου ακριβή "κανόνια χειρός" της εποχής. Ο αριθμός αυτών ήταν πολύ μικρός (λίγες δεκάδες) και έπαιξαν μικρό μόνο ρόλο στην εξέλιξη της πολιορκίας. Η πλειονότητα των ξένων που συμμετείχαν στην άμυνα της Πόλης ήταν Ενετοί και Γενοβέζοι. Αν και οι Γενοβέζοι του γενουατικού τομέα της Πόλης (Πέρα) διακήρυξαν ουδετερότητα αρκετοί συμπατριώτες τους πέρασαν τον Κεράτιο και εντάχθηκαν σε στρατιωτική υπηρεσία. Μοιάζει τραγική ειρωνεία ότι εκείνοι που έκαναν το μεγαλύτερο κακό στο Βυζάντιο ήταν οι ίδιοι που τώρα, λίγο πριν από το τέλος, θα προσπαθούσαν να βοηθήσουν να αποφευχθεί το μοιραίο. Μάλιστα, οι Βενετοί φέρεται να είχαν αποφασίσει να στείλουν έναν αξιόμαχο στόλο με 800 επαγγελματίες στρατιώτες, αριθμό Κρητών πολεμιστών και, φυσικά, μεγάλο αριθμό ναυτών, για να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της πόλης. Μία δύναμη που αν όντως είχε φθάσει, θα προσέφερε πολλά στην άμυνα, κυρίως αποσοβώντας την καταλυτική κυριαρχία του οθωμανικού στόλου. Ωστόσο, ο στόλος της Βενετίας καθυστέρησε για δύο μήνες ν’ αναχωρήσει από τη Βενετία. Η εντολή για την αναχώρηση δόθηκε μόλις στις 7 Μαΐου, όταν η πολιορκία βρισκόταν ήδη στην κορύφωσή της (κάτι που δεν γνώριζαν, βεβαίως, οι Ενετοί) και όταν η Πόλη έπεφτε, ο στόλος βρισκόταν ακόμη στο Αιγαίο! Οι λόγοι αυτής της τεράστιας καθυστέρησης δεν έχουν ακόμη διευκρινισθεί. Ισως η ηγεσία της Γαληνότατης πίστευε ότι η Κωνσταντινούπολη, με τα πανίσχυρα τείχη της, θα κρατούσε επ’ αόριστον. Ισως πάλι οι καιροσκόποι Ενετοί δεν ήταν απολύτως βέβαιοι για την αφοσίωσή τους στους χριστιανούς του Βυζαντίου, αφού μπορεί να είχαν ακόμη κατά νου κάποιες μεθόδους συνεννόησης με τους Οθωμανούς ώστε να διατηρήσουν τα εμπορικά προνόμιά τους στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τέλος, στο πλευρό των Βυζαντινών πολέμησε και μία ομάδα Τούρκων. Επρόκειτο για τον πρίγκιπα Ορχάν, διεκδικητή του οθωμανικού θρόνου, που κατοικούσε στην Πόλη μαζί με τη συνοδεία των πιστών σωματοφυλάκων του και ακολούθων, οι οποίοι προσφέρθηκαν να πολεμήσουν στο πλευρό των χριστιανών και ενάντια στους ομοδόξους τους.
Η έναρξη των εχθροπραξιών
Οι κάτοικοι της Πόλης μόλις είχαν προλάβει να γιορτάσουν το Πάσχα, όταν οι ορδές του Μωάμεθ άρχισαν να καταφτάνουν. Τα πρώτα τμήματα των προφυλακών των Οθωμανών φάνηκαν κοντά στα τείχη της πόλης στις 2 Απριλίου του 1453. Τμήμα ιππικού των Βυζαντινών έκανε έξοδο και κατάκοψε τους πρώτους Τουρκομάνους που αφίχθησαν, ωστόσο η ροή ανδρών ήταν σταθερή και σύντομα οι Βυζαντινοί επέστρεψαν στη – σχετική – ασφάλεια των τειχών, χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτε περισσότερο από το να παρακολουθούν το μεγάλο στράτευμα να συγκεντρώνεται σιγά-σιγά.
Οι μάχιμοι άνδρες του τουρκικού στρατού θα πρέπει να ήταν περί τους 100.000, ωστόσο το πλήθος που συγκεντρώθηκε έξω από τις πύλες της Βασιλεύουσας ήταν τουλάχιστον δύο φορές μεγαλύτερο.
Ο Κωνσταντίνος έβλεπε με απόγνωση το πλήθος των πολιορκητών να μαυρίζει τον ορίζοντα, αλλά δεν έχανε την ψυχραιμία του. Εδωσε εντολή να τοποθετηθεί η αλυσίδα στον Κεράτιο, φράζοντας έτσι τον κόλπο και εμποδίζοντας τους Τούρκους να κερδίσουν την πολυπόθητη γι' αυτούς καθολική θαλάσσια κυριαρχία και να αποκλείσουν την πόλη απ' όλες τις πλευρές. Παράλληλα με τον τρόπο αυτό απεφεύχθη η επανάληψη του στρατηγήματος που είχαν χρησιμοποιήσει οι εισβολείς σταυροφόροι κατά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, όταν είχαν καταλάβει εξ εφόδου τα ασθενώς υπερασπιζόμενα θαλάσσια τείχη.
Η αλυσίδα, οι γενναίοι αλλά ολιγάριθμοι υπερασπιστές και τα επιβλητικά χερσαία τείχη ήταν τώρα τα μόνα εμπόδια ανάμεσα στην πόλη και στους εχθρούς. Τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, με κύριο άξονα το Θεοδόσιο τείχος, θεωρούνταν μακράν το καλύτερο δείγμα μεσαιωνικής τειχοποιίας και μέχρι τότε ήταν πρακτικά ακατάβλητα, τουλάχιστον πριν από την έλευση της πυρίτιδας, όπως θα αποδεικνύονταν στη συνέχεια. Απλώνονταν σε μήκος έξι χιλιομέτρων, από τον Κεράτιο στο Μαρμαρά, σε τρία επάλληλα τμήματα, με μία τάφρο να εμποδίζει τους πολιορκητές να πλησιάσουν. Απέναντι στα τυπικά μεσαιωνικά όπλα, καταπέλτες και πετροβόλους (trebuchets), τα τείχη, αρκεί να ήταν επαρκώς επανδρωμένα, δεν είχαν φόβο. Ωστόσο, αυτή δεν ήταν μια τυπική μεσαιωνική πολιορκία. Μια νέα εποχή ανέτειλε και ο ερχομός της σηματοδοτήθηκε από το βροντώδη ήχο τεράστιων μπρούτζινων ή σιδερένιων κυλίνδρων, που έριχναν ογκώδη πέτρινα βλήματα με μία δύναμη που κανένας καταπέλτης δεν μπορούσε να προσεγγίσει και σε σχεδόν ευθυτενή τροχιά.
Τα κανόνια των Τούρκων δίκαια έχουν χρεωθεί με το μεγαλύτερο μέρος της επιτυχίας της πολιορκίας. Γνωστά είναι τα τρία μεγάλα κανόνια που είχε κατασκευάσει ο Ούγγρος μηχανικός Ουρβανός για τον Μωάμεθ. Το μεγαλύτερο από αυτά έριχνε βλήματα βάρους άνω του μισού τόνου, το δεύτερο μέχρι και 360 κιλά και το τρίτο λίγο πάνω από 300. Οι Οθωμανοί όμως είχαν πολύ περισσότερα κανόνια. Σύμφωνα με τις πηγές, τα οθωμανικά κανόνια ήταν περίπου 70, οργανωμένα σε 14 πυροβολαρχίες κατά μήκος των τειχών της Κωνσταντινούπολης. Το σφυροκόπημα από τα κανόνια άρχισε από την έκτη Απριλίου, όταν το σύνολο των πυροβολαρχιών είχε παραταχθεί και το οθωμανικό στράτευμα είχε πάρει τις θέσεις του στη γραμμή που είχαν προετοιμάσει γι' αυτό οι πολυάριθμοι εργάτες και συνοδοί.
Πριν από αυτό, ο σουλτάνος, όπως επέβαλλε το τυπικό των συγκρούσεων της εποχής για τους Οθωμανούς, έστειλε ένα τελευταίο μήνυμα στον Κωνσταντίνο, με το οποίο του ζητούσε να παραδοθεί, υποσχόμενος ότι σε μια τέτοια περίπτωση και κάτω από τους νόμους των μουσουλμάνων, δεν θα πείραζε τους πολίτες της Κωνσταντινούπολης ούτε τις περιουσίες τους. Σε διαφορετική περίπτωση, συμπλήρωνε, δεν θα έδειχνε τον παραμικρό οίκτο όταν θα έμπαινε στην Πόλη. Οι προτάσεις του απορρίφθηκαν από τον αυτοκράτορα και τους πολίτες και η πολιορκία ήταν πλέον γεγονός.
Το πρωί της έκτης Απριλίου ο αυτοκράτορας βρέθηκε με τον Λόνγκο, στον οποίο είχε ανατεθεί η ευθύνη υπεράσπισης του κεντρικού τμήματος του τείχους, στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά τον εκκωφαντικό θόρυβο των τουρκικών κανονιών, που ξεκίνησαν αργά αλλά σταθερά να αποσαθρώνουν τις δομές του τείχους και να δημιουργούν τη μία ρωγμή μετά την άλλη. Μάλιστα, ήδη από την πρώτη ημέρα του βομβαρδισμού προκάλεσαν την κατάρρευση ενός μικρού τμήματος του τείχους.
Την επομένη ο Μωάμεθ αποφάσισε να δοκιμάσει τις αντιστάσεις των χριστιανών. Συγκέντρωσε ένα σώμα ατάκτων και τους έστειλε κατά του κέντρου του τείχους. Οι υπερασπιστές, χωρίς καν να χρειαστεί να συμπτυχθούν από το εξωτερικό τείχος, τους απώθησαν εύκολα προκαλώντας τους μεγάλες απώλειες.
Μετά από αυτό η δραστηριότητα των επιτιθέμενων περιορίστηκε και οι Βυζαντινοί αποσύρθηκαν από τον "περίβολο" στο κυρίως τείχος. Ο βομβαρδισμός ξανάρχισε με ιδιαίτερη σφοδρότητα στις 12 Απριλίου, αφού ο Μωάμεθ είχε δώσει εντολή για αναδιάταξή των πυροβολαρχιών βάσει των παρατηρήσεων από τις πρώτες βολές, και από εκεί και πέρα οι εκρήξεις των κανονιών και οι ξεροί ήχοι που έκαναν τα βλήματα πάνω στο τείχος, ήταν η καθημερινή συντροφιά των γενναίων υπερασπιστών έως την ημέρα που έπεσε η Πόλη.
Ταυτόχρονα με τον από ξηράς βομβαρδισμό, οι θαλάσσιες δυνάμεις του "Πορθητή" έκαναν αλλεπάλληλες προσπάθειες να περάσουν την αλυσίδα και να εισέλθουν στον Κεράτιο, αλλά κάθε φορά αποκρούονταν από τα πλοία των Βυζαντινών και των Ενετών που είχαν αναλάβει την υπεράσπιση του όρμου.
Οι Τούρκοι, ίσως για να δείξουν στους Βυζαντινούς τι τους περίμενε μετά το πέρας της πολιορκίας, κατέλαβαν δύο μικρά οχυρά που βρίσκονταν εκτός των τειχών και επάνδρωναν ολιγομελείς φρουρές των Βυζαντινών και παλούκωσαν τους επιζώντες υπερασπιστές, περί τα 70 άτομα, μπροστά στα τείχη.
Ο συνεχιζόμενος βομβαρδισμός, παρά τα τεχνικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Οθωμανοί πυροβολητές, συνεχιζόταν ακατάπαυστα όλη μέρα και οι υπερασπιστές ήταν απασχολημένοι με το να προσπαθούν, μόλις έπεφτε το σκοτάδι, να μπαλώνουν όπως-όπως τα χάσματα που εμφανίζονταν συνεχώς στα τείχη.
Στις 18 Απριλίου, ο Μωάμεθ πίστεψε ότι θα μπορούσε να πάρει την Πόλη, θεωρώντας ότι η ζημιά στα τείχη ήταν ήδη σημαντική. Επέλεξε ένα συγκεκριμένο τμήμα του τείχους στο Μεσοτείχιο και εξαπέλυσε εκεί μια μεγάλη επίθεση, στην οποία δεν συμμετείχαν πλέον τμήματα βαζιβουζούκων αλλά τακτικοί πεζοί, με τους φανατικούς Γενίτσαρους να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την επίθεση.
Με επικεφαλής τον γενναίο Τζουστινιάνι, οι χριστιανοί κράτησαν τη θέση τους, απωθώντας τους Τούρκους που έρχονταν κατά κύματα. Η μάχη κράτησε πάνω από 4 ώρες, πάνω από 200 Τούρκοι σκοτώθηκαν και πολλοί περισσότεροι τραυματίστηκαν, αλλά οι Ελληνες δεν υποχώρησαν ούτε εκατοστό. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Βενετό αυτόπτη μάρτυρα, Νικολό Μπαρμπάρο, ούτε ένας Ελληνας ή Ιταλός δεν σκοτώθηκε σε αυτήν την επίθεση!
Μία μικρή αχτίδα φωτός για το χριστιανικό στρατόπεδο έλαμψε όταν τρία γενουάτικα πλοία και ένα βυζαντινό, αψηφώντας την τεράστια τουρκική αρμάδα, πέρασαν στον Κεράτιο φέρνοντας τρόφιμα και άλλες προμήθειες. Στη ναυμαχία που ακολούθησε και στην οποία συμμετείχαν και βενετικά πλοία από την άμυνα της πόλης, σκοτώθηκαν πάνω από 100 Τούρκοι ναύτες, ενώ τα πλοία διέσπασαν τον αποκλεισμό και οι πολιορκημένοι αναθάρρησαν έστω για λίγο, προσβλέποντας σε ακόμη μεγαλύτερη βοήθεια από τον έξω κόσμο, που θα τους έδινε τη νίκη σε αυτήν την μάχη ζωής και θανάτου. Αλλά αυτό ήταν μόνο ένα μικρό φωτεινό διάλειμμα στις έξι εβδομάδες απελπιστικής βεβαιότητας ότι το τέλος ήταν κοντά.
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Κυριακή, 12 Απριλίου 2020 01:47
Η πανδημία και η Δημοκρατική αποσύνθεση του Αντώνη Αντωνάκου
Γράφτηκε από Super UserΗ πανδημία και η Δημοκρατική αποσύνθεση.«Νομίζω ότι αν η ανισότητα εξακολουθήσει να αυξάνεται, σε βάθος χρόνου θα γυρίσει και θα τους δαγκώσει». CarlHenricSvanberg, CEOVolvo
Τι οδήγησε έναν εκ των κορυφαίων managersνα κάνει την παραπάνω δήλωση; Έχει άδικο όταν δηλώνει ότι: «πρέπει να διαμορφώσουμε τον καπιταλισμό κατά τρόπο που να λειτουργεί προς όφελος όλων»; Έχει άδικο ο Ο.Ο.Σ.Α., όταν επισημαίνει ότι: «η διεύρυνση των ανισοτήτων υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στη δημοκρατία»; Ή όταν συμπληρώνει ότι καλλιεργεί (η διεύρυνση των ανισοτήτων) το αίσθημα ότι: «οι ελίτ έχουν καρπωθεί κάθε όφελος εις βάρος όλων των υπολοίπων»; Τι οδήγησε την Κριστίν Λαγκάρντ να δηλώσει ότι; «αν δεν προσέξουμε, τα φαντάσματα από τα τέλη του 19ου αιώνα θα έρθουν και θα μας στοιχειώσουν στον 21ο αιώνα»; Έχει άδικο η AbigailDisney(εγγονή του W.Disney) όταν δηλώνει ότι: «Ούτε ο Ιησούς Χριστός δεν αξίζει 500 φορές τον μισθό ενός εργαζομένου»; Έχει άδικο ο Thomas Piketty που γράφει ότι, όταν η υπερσυσσώρευση ιδιοκτησίας («ενίοτε και σε εγκληματικά χέρια») γίνεται εργαλείο εξουσίας, τότε υπάρχει πρόβλημα Δημοκρατίας;
Στην ανάλυσή του ο Thomas Piketty παρουσιάζει στοιχεία για την κορύφωση των ανισοτήτων την περίοδο 1890-1914 –σε αυτά τα «φαντάσματα» και τις επιπτώσεις τους αναφέρεται η Λαγκάρντ, μην ξεχνάμε ότι, αν «η βία είναι η μαμή ιστορίας», η οικονομική εξαθλίωση είναι η μαμή της βίας- ενώ θεωρεί ως καθοριστικούς παράγοντες για την μείωση των ανισοτήτων, το επόμενο διάστημα και μέχρι το 1980, τις επιπτώσεις των δύο παγκοσμίων πολέμων, τις καταστροφές πάγιων περιουσιακών στοιχείων και επιχειρήσεων, την απαξίωση ή και τον μηδενισμό της αξίας των χρεογράφων. Από το άλλο μέρος η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, η ανάπτυξη της εκπαίδευσης και η διεύρυνση του ρόλου της στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, οι φορολογικές διευθετήσεις (προοδευτική κλίμακα) και η ανάπτυξη των κοινωνικών δομών συντέλεσαν στην ευρύτερη πρόσβαση στην ακίνητη περιουσία και την δημιουργία μιας ισχυρής μεσαίας τάξης.
Φυσικά, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι, –ανεξάρτητα από τους προηγούμενους παράγοντες- κατά το ίδιο διάστημα και ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η άνοδος της Αριστεράς και η εγκαθίδρυση κομμουνιστικών καθεστώτων σε πλήθος κρατών σε όλον τον κόσμο, η απειλητική ενίσχυσή της στην Ιταλία και την Γαλλία, αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα που ωθούσε τις κυβερνήσεις, -κάτω και από την πίεση ισχυρών συνδικάτων-, να προωθούν ρυθμίσεις που στήριζαν τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα. Ο Δυτικός κόσμος, εκμεταλλευόμενος τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα στην βιομηχανία, την εκπαίδευση και τις τεχνολογίες γνώρισε μια πρωτοφανή ανάπτυξη και, ιδιαίτερα στην Δημοκρατική Ευρώπη, το κοινωνικό κράτος εντάχθηκε στη υπηρεσία της διαμόρφωσης ενός καπιταλισμού που λειτούργησε «προς όφελος όλων». Η εκτεταμένη αναδιανομή του πλούτου στην Δύση δημιούργησε μια ισχυρή και δυναμική μεσαία τάξη η οποία αποτέλεσε το σταθερό έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε και εδραιώθηκε η Δημοκρατία. Η Ελλάδα δεν έμεινε έξω από αυτές τις εξελίξεις. Όπως παρατηρεί ο Α. Λοβέρδος «Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης δεν ήταν η φτωχή χώρα του παρελθόντος. […] ευρέα στρώματα του πληθυσμού απολάμβαναν, […] συνθήκες σχετικής ευμάρειας. Μια αριθμητικά ισχυρή μεσαία τάξη είχε έλθει στα πράγματα»(Θέσεις για την νέα Ελληνική Ανόρθωση, 2012).
Η κατ’ αρχήν σταδιακή και στην συνέχεια ραγδαία κατεδάφιση της ουτοπίας του «υπαρκτού σοσιαλισμού» άλλαξε τις ισορροπίες. Τα γεγονότα της Ουγγαρίας, της Τσεχίας, της Πολωνίας αποτέλεσαν αναμφίβολα σταθμούς, αλλά και δίχως αυτούς το «πέπλο» σηκωνόταν αργά αλλά σταθερά αποκαλύπτοντας το πραγματικό πρόσωπο ενός αναποτελεσματικού και συχνά αποτρόπαιου ολοκληρωτισμού. Οι εξελίξεις αποδυνάμωναν την δυναμική της Αριστεράς στην Δύση δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την δειλή, στην αρχή, αλλά στην συνέχεια σχεδόν απροκάλυπτη επικυριαρχία της οικονομικής ισχύος επί της πολιτικής εξουσίας. Ο συσσωρευμένος πλούτος δεν έγινε απλώς «εργαλείο εξουσίας» αλλά σταδιακά υποβάθμισε αν δεν υποκατέστησε την πολιτική εξουσία. Η κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ δρομολόγησε εξελίξεις οι οποίες σε συνδυασμό με την καταλυτική επίδραση των ηλεκτρονικών ΜΜΕ και τον έλεγχό τους από το μεγάλο κεφάλαιο εξασθένησαν την πολιτική εξουσία. Μια «νέα τάξη» πολιτικών ήρθε στο προσκήνιο οι οποίοι αφήνονται να παρασυρθούν από την ανεξέλεγκτη δυναμική της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.
Είναι, ίσως, αυτές οι εξελίξεις που οδήγησαν τον FrancisFukuyamaνα γράψει: «Ακριβώς όπως και στην προκείμενη περίπτωση, ο αμερικανικός καπιταλισμός στα τέλη του 19ου αιώνα είχε δημιουργήσει ισχυρά νέα συμφέροντα, […] τα οποία πυροδότησαν τεράστιες συγκρούσεις…» επειδή όμως ο TheodoreRoosevelt κατανόησε ότι «η βιομηχανική οικονομία είχε απελευθερώσει δυνάμεις που έπρεπε να περιοριστούν» και πιστεύοντας ακράδαντα «ότι κανένα ιδιωτικό συμφέρον δεν θα έπρεπε να είναι πιο ισχυρό από το κράτος, φρόντισε να το εξασφαλίσει». Αυτό που διαπιστώνει ο συγγραφέας του “Theendofthehistoryandthelastman” είναι ότι η έκρηξη των ανισοτήτων αποτελεί νάρκη στα θεμέλια της Δημοκρατίας γιατί, αργά η γρήγορα, θα οδηγήσει σε συγκρούσεις και ανατροπές. Νέες δυνάμεις θα αναδυθούν ή παλιές θα αναζωογονηθούν οδηγώντας τις «στρατιές των απεγνωσμένων» στην αναζήτηση εξόδου από την «αιχμαλωσία» της μιζέριας και της αδικίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ξεκινώντας το άρθρο του(FinancialTimes 23/7/2012, ΕΣΤΙΑ 8/4/2020) γράφει: «Όταν μου ζητήθηκε να γράψω ένα άρθρο για το μέλλον του συντηρητισμού δίστασα γιατί μου φαινόταν ότι τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη αυτό που χρειάζεται περισσότερο είναι να εφευρεθεί ξανά η Αριστερά». Για να επιβιώσει, επομένως, ο μεταπολεμικός συντηρητισμός -στον οποίο οφείλεται κατά κύριο λόγο η ανάπτυξη, η κοινωνική ευημερία και η διασφάλιση και διεύρυνση των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων- απαιτείται ένα «αντίπαλο δέος». Ένα αντίπαλο δέος υπό την πίεση της απειλής του οποίου οι πολιτικές θα διαμορφώνονται υπέρ του Δημοσίου Συμφέροντος. Πολιτικές που θα καταπολεμούν τις ακραίες ανισότητες, ενισχύοντας συστηματικά την μεσαία τάξη και στηρίζοντας το κοινωνικό κράτος. Διαφορετικά το «Λυκόφως της πολιτικής» θα οδηγήσει μοιραία στην πτώση της Δημοκρατίας.
Οι πολιτικές εξελίξεις, σε πολλές χώρες, αποτελούν σαφείς ενδείξεις ότι βαδίζουμε σε λάθος κατεύθυνση. Η «έκπτωση» της μεσαίας τάξης, η υπερσυγκέντρωση πλούτου, η συστηματική χειραγώγηση από τα ελεγχόμενα από το μεγάλο κεφάλαιο ΜΜΕ, η απογοήτευση που οδηγεί στην αποστασιοποίηση των πολιτών από τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα, οδηγεί μοιραία στην «έκπτωση» της πολιτικής, με άδηλο τέλος, για τα υπολείμματα της δημοκρατίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, το Κίνημα των 5 Αστέρων, ο Τραμπ, ο Τζόνσον, η Λεπέν, η Χρυσή Αυγή, η ενδυνάμωση των ακροδεξιών κομμάτων στην Κεντρική Ευρώπη, δεν είναι απλές ενδείξεις. Είναι η τελευταία προειδοποίηση μιας καταιγίδας που έρχεται. Όσες δωρεές και αν κάνουν οι σύγχρονοι Κροίσοι -ακολουθώντας το παράδειγμα του JackDorsey(twitter)- δεν θα λύσουν το πρόβλημα. Γιατί το πρόβλημα είναι η ανασύσταση του εδάφους στο οποίο εδράζεται η Αστική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Η αναγέννηση της μεσαίας τάξης η οποία συστηματικά συρρικνώνεται και υποβαθμίζεται τις τελευταίες δεκαετίες είναι αναγκαία προϋπόθεση. Η προηγούμενη κρίση της επέφερε καίριο πλήγμα. Η υπερσυγκέντρωση πλούτου διευρύνθηκε και η μεσαία τάξη εξαϋλώθηκε. Αν η παρούσα κρίση έχει τα ίδια αποτελέσματα το μέλλον της δημοκρατίας προοιωνίζεται σκοτεινό.
Αντωνάκος Αντώνης
09-04-2020
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. http://www.antonakos.edu.gr
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
Τρισδιάστατη περιήγηση στην ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ!!!- Περιμένουμε λιγάκι να "φορτώσει" η εφαρμογή.
- Πατάμε το γαλάζιο Χ για προβολή σε ολόκληρη οθόνη
- Κινούμαστε σε κάθε κατεύθυνση με τη βοήθεια του ποντικιού μας.
- Επιλέγουμε από τα κόκκινα σημεία το σημείο της περιήγησής μας
- Η γαλάζια "σάρωση" μας δείχνει προς τα πού κοιτάζουμε
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ (ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ) video
Κατηγορία
Άρθρα & Απόψεις
![Εφάπαξ από 2.300 ευρώ έως 76.208 ευρώ από 36 τομείς Πρόνοιας [πίνακες]](https://www.dictyo.gr/cache/mod_bt_contentslider/2d86d4ab6f4f387244550afae8466690-safe_image00000000000001111111111111111111110000.php.png.jpg.jpg "Εφάπαξ από 2.300 ευρώ έως 76.208 ευρώ από 36 τομείς Πρόνοιας [πίνακες]")
